1 gamocemulia gamocemulia saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa
Transcrição
1 gamocemulia gamocemulia saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa
gamocemulia saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciis mier didi britaneTis saqvelmoqmedo organizacia OXFAM-is is saqarTvelos warmomadgenlobis finansuri mxardaWeriT saxelmwifo socialuri momsaxurebis saagentosTan TanamSromlobiT © saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociacia saqarTvelo, Tbilisi, 0105, v.orbelianis 35 tel: 92 28 39, 99 04 43, 93 64 75, 92 31 22 faqsi: 92 24 61 www.economists.ge E-mail: [email protected] 1 winasityvaoba si+Raribis daZleva dRes qveynis prioritetuli amocana da mTavari mizania, risTvisac saxelmwifos mier xorcieldeba sxvadasxva socialuri programebi rogorc centralur, aseve adgilobriv doneebze. socialuri sistemebis reformis Sedegad 2006 wlidan amoqmedda socialuri daxmarebis saxelmwifo programa, romlis mTavari daniSnulebaa daxmarebis mizanmimarTuli da saWiroebis mixedviT ganawileba da amgvarad siRaribis maCveneblis mniSvnelovani Semcireba qveynis masStabiT. 2006 wlis ivnisidan saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciam socialuri dacvisa da dasaqmebis saxelmwifo saagentosTan TanamSromlobiTa da `oqsfamis~ saqarTvelos warmomadgenlobis mxardaWeriT daiwyo axali iniciativis ganxorcieleba – `socialuri daxmarebis programis monawileobiTi monitoringi~. aRniSnuli iniciativa arasamTavrobo da saxelmwifo seqtorebs Soris TanamSromlobis warmatebul gamocdilebas warmoadgens. monawileobiTi monitoringis farglebSi pirveli proeqti ganxorcielda samegrelos regionSi (2006-2007), xolo Semdegi aWaris regionSi (2007-2008). ganxorcielebuli proeqtebis Sedegebma aCvena, rom Zalzed mniSvnelovania msgavsi tipis iniciativebis gatareba. Sedegad 2008=-2009 wlebSi proeqti ganxorcielda TbilisSi. proeqtis farglebSi Catarebuli kvleva miznad isaxavda aramarto socialuri daxmarebis programis, aramed janmrTelobis dazRvevisa da Tbilisis meriis socialuri programebis gavlenis Sefasebas Rarib mosaxleobaze. publikaciaSi mocemulia TbilisSi Catarebuli kvlevebis meTodologia, Sedegebi da ZiriTadi mignebebi. 2 teqstSi gamoyenebuli terminebi da Semoklebebi ojaxi _ gancalkevebul sacxovrebel farTze mudmivad mcxovrebi naTesauri an aranaTesauri kavSiris mqone pirTa wre, romlebic erToblivad ewevian Sinasameurneo saqmianobas (sacxovrebeli adgilis erToblivi gamoyeneba, misi movlapatronoba, ojaxisaTvis saWiro saarsebo saSualebebis mopoveba da am saSualebebis ojaxis sakeTildReod gankargvaganawileba). ojaxi SeiZleba iyos erTsuliani. socialuri agenti _ ssip `saxelmwifo socialuri momsaxurebis saagentos~ specialuri uflebamosilebiT aRWurvili piri, romelic dadgenili meTodologiis Sesabamisad axorcielebs registrirebuli maZieblis socialur-ekonomikuri mdgomareobis Seswavla-Sefasebas. sareitingo qula _ pirobiTi erTeuli, romelic monacemTa bazaSi registrirebul maZiebelTa socialur-ekonomikuri mdgomareobis maCvenebelia. beneficiari ojaxi _ socialurad daucveli ojaxebis monacemTa bazaSi registrirebuli ojaxi, romelic gaxda socialuri programis/programebis mosargeble. 3 arabeneficiari ojaxi _ socialurad daucveli ojaxebis monacemTa bazaSi registrirebuli ojaxi, romelic ver gaxda socialuri programis/programebis mosargeble. jandacvis polisi - kerZo sadazRveo kompaniis mier saxelmwifo vauCeris sanacvlod gacemuli polisi, romliTac sargebloben is Raribi ojaxebi, romelTa sareitingo qulac ar aRemateba 70 000-s. socialuri SeRavaTebis baraTi - Tbilisis meriis mier dawesebuli plastikuri baraTi, romelic iTvaliswinebs sxvadasxva tipis SeRavaTebs da gankuTvnilia qalaq TblisSi mcoxvrebi im Raribi ojaxebisTvis, romelTa sareitingo qula ar aRemateba 70 000-s. 4 Sinaarsi proeqti - `saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi monitoringi~ .......................................................... 6 saxelmwifo socialuri daxmarebis programa .............................. 9 janmrTelobis dazRvevis programa .............................................. 15 Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programa .................. 21 kvlevebis aRwera da meTodologia .............................................. 24 Catarebuli kvlevebis SerCevis meTodologia .......................... 26 paneluri kvlevis Sedegebis mimoxilva ........................................ 29 raodenobrivi kvlevis ZiriTadi mignebebi .................................. 39 raodenobrivi kvlevis Sedegebis aRwera .................................... 50 fuladi socialuri daxmarebis programa da Raribi ojaxebis socialur-ekonomikuri mdgomareoba...................................... 50 janmrTelobis dazRvevis programa .......................................... 64 Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programa .............. 74 saxelmwifo socialuri programebis Sefasebebi................... 79 informirebulobis done da informaciis wyaroebi .............. 86 proeqtis mimdinareobisas gamovlenili saintereso SemTxvevebi ......................................................................................... 94 5 proeqti - `saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi monitoringi~ proeqti xorcieldeba socialuri momsaxurebis saagentosTan TanamSromlobiT didi britaneTis saqvelmoqmedo organizacia OXFAM-is saqarTvelos warmomadgenlobis mxardaWeriT. ganxorcielebis periodi: periodi: maisi, 2007 – aprili, 2009. proeqtis ganxorcielebis lokacia: lokacia: Tbilisi. proeqtis mizania mdgradi monawileobiTi monitoringis sqemis SemuSaveba saxelmwifo socialuri daxmarebis programis saxelmwifosa da monawileobiTi samoqalaqo monitoringis sazogadoebis fasilitaciis erToblivi gziT; aseve mTavrobisa da samoqalaqo seqtoris siRaribisa da umweoTa sakiTxebze erToblivi muSaobis SesaZleblobebis gaZliereba, raTa gaRrmavdes dialogi sazogadoebis sxvadasxva seqtorebs Soris Raribi mosaxleobis keTildReobisaTvis. proeqtis ganxorcieleba efuZneba TanamSromlobis principebs. amasTan, socialuri subsidiebis saagento, janmrTelobisa da socialuri programebis saagento da Tbilisis meria dainteresebulni arian kvlevis SedegebiT. proeqtis farglebSi ganxorcielda Semdegi aqtivobebi: beneficiari da arabeneficiari ojaxebis raodenobrivi kvleva (2200); 6 beneficiari ojaxebis paneluri kvleva (30); sainformacio lifletebis momzadeba; treningi mediis warmomadgenlebisaTvis; samuSao Sexvedra socialuri subsidiebis saagentos, meriisa da jandacvis saministros warmomadgenlebTan; sainformacio strategiis koncefciis SemuSaveba; kvlevebis saboloo Sedegebis gamoqveyneba da prezentacia. proeqtis farglebSi Catarda TbilisSi mcxovrebi 2200 ojaxis (1100 beneficiari da 100 arabeneficiari) raodenobrivi kvleva. kvlevis mizani iyo beneficiar da arabeneficiar ojaxebze socialuri programebis gavlenis Sefaseba. kvlevis Sedegad Sefasda monacemTa bazebis formirebis procesi, aseve kvlevis procesSi gamovlinda socialuri programebis ganxorcielebasTan dakavSirebuli zogierTi proceduruli da Tvisobrivi problema. proeqtis farglebSi Catarda paneluri kvleva, romelSic monawileobda fuladi socialuri daxmarebis mimRebi 30 ojaxi. kvlevis Sedegad Sefasda zegavlena ojaxebis cxovrebis doneze. 7 socialuri Semweobis kvlevebis dasrulebis Semdeg moewyo samuSao Sexvedra, sadac detalurad iyo ganxiluli kvlevebis Sedegebi da mignebebi. samuSao SexvedraSi aqtiuri monawileoba miiRes Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros; socialuri momsaxurebis saagentos; janmrTelobisa da socialuri programebis saagentosa da Tbilisis meriis warmomadgenlebma. Sexvedraze aseve ganxilul iqna kvlevis procesSi gamovlenili sxvadasxva ojaxis saintereso SemTxvevebi. aRniSnuli proeqti arasamTavrobo da saxelmwifo seqtoris warmatebuli rodesac TanamSromlobis orive mxare unikaluri Tanabrad aris precendentia, dainteresebuli problemebisa da xarvezebis gamovlenasa da aRmofxvraSi. 8 saxelmwifo socialuri daxmarebis programa socialuri daxmarebis programis farglebSi socialurad daucveli mosaxleobis registraciisa da monacemTa erTiani bazis formireba 2005 wlidan daiwyo. im periodisaTvis saqarTveloSi arsebuli socialuri daxmarebis sistema sakmaod mouqneli da araefeqturi iyo, ramac, faqtobrivad, aucilebeli gaxada socialuri sistemis reforma. 2005 wlamde socialuri daxmarebis sistema dafuZnebuli iyo kategoriebze, Sesabamisad, socialuri daxmareba gaicemoda garkveuli kategoriis, statusis mqone adamianebze, romlebic siRaribis maRal garkveulwilad risk-jgufebs socialuri ganekuTvnebodnen. daxmarebis aseTi sistema gamarTlebulia, magram, samwuxarod, didi iyo im adamianTa ricxvi, romlebic am kategorias ar ganekuTvnebodnen, magram cxovrobdnen ukidures siRatakeSi da Sesabamisad, ver Rebulobdnen socialur daxmarebas. 2005 wlidan saxelmwifo socialuri momsaxurebis saagento axorcielebs `socialurad daucveli ojaxebis monacemTa erTiani bazis formirebis~ saxelmwifo programas, rac miznad 9 isaxavs qveynis masStabiT yvelaze gaWirvebuli ojaxebis aRricxvas. nebismier ojaxs, romelic Tavisi socialurekonomikuri mdgomareobis mixedviT miiCnevs, rom imyofeba ukidures gaWirvebaSi da aqvs daxmarebis miRebis survili, SeuZlia mudmivi sacxovrebeli adgilis mixedviT socialuri momsaxurebis saagentos raionul ganyofilebaSi Seavsos ganacxadis forma da Caabaros imave ganyofilebaSi. Cabarebuli ganacxadis safuZvelze, ojaxis mudmiv sacxovrebel misamarTze midis saagentos warmomadgeneli socialuri agenti, romelic Seiswavlis ojaxis socialurekonomikur mdgomareobas da ojaxis uflebamosil warmomadgenelTan erTad avsebs specialur dokuments _ `ojaxis deklaracias~, uflebamosili romelSic warmomadgenlis fiqsirdeba mier ojaxis deklarirebuli informacia (ojaxis demografiuli monacemebi, Semosavlebi, sacxovrebeli pirobebi, maT mflobelobaSi arsebuli qoneba da sxv.). deklaraciis Sevsebis win socialuri agenti afrTxilebs ojaxs, rom mis mier deklarirebuli monacemebis gadamowmebisas siyalbis aRmoCenis SemTxvevaSi ojaxs uuqmdeba registracia da momdevno 3 wlis ganmavlobaSi kargavs 10 uflebas, ganmeorebiT moiTxovos monacemTa bazaSi registracia. aRniSnuli proceduris `monacemTa bazaSi Semdeg ojaxi registraciis Rebulobs mowmobas~, e.w. romelic warmoadgens specifikuri formis dokuments da gaicema mxolod monacemTa erTian bazaSi daregistrirebul ojaxebze. mowmobaSi dafiqsirebulia ojaxis Sesabamisi sareitingo qula. mowmobis miReba SeuZlia ojaxis nebismier srulwlovan qmediTunarian wevrs an ojaxis uflebamosil warmomadgenels. vinaobis dadgenis mizniT ojaxis warmomadgenelma mowmobis aRebisas unda waradginos piradobis damadasturebeli dokumenti (piradobis (binadrobis) mowmoba an saqarTvelos moqalaqis pasporti), winaaRmdeg SemTxvevaSi mowmoba ar gaicema. mowmobis gacemiT registraciis procedura damTavrebulad iTvleba. deklaraciis Sevsebis dasrulebis Semdeg, masSi dafiqsirebuli monacemebis siswore dasturdeba ojaxis uflebamosili warmomadgenlisa xelmowerebiT. Semdeg etapze 11 da socialuri saagento agentis uzrunvelyofs deklaraciaSi dafiqsirebuli monacemebis damuSavebas da dadgenili meTodologiis mixedviT axdens ojaxis sareitingo qulis dadgenas, romelic Seesabameba ojaxis keTildReobis dones. rac ufro dabalia sareitingo qula, miT ufro `Ratakia~ ojaxi. sareitingo qula warmoadgens myar erTeuls, romelic gansazRvravs miiRebs Tu ara ojaxi programiT gaTvaliswinebul daxmarebas. dReisaTvis fulad socialur daxmarebas Rebuloben ojaxebi, romelTa sareitingo qula ar aRemateba 57 000-s. aRsaniSnavia, rom aRniSnuli meodologiis misamarTuloba sakmaod maRalia, rasac ucxoeli eqspertebic adastureben. daxmarebis programebis meTodikis misamarTulobis Sefaseba msoflio praqtikaSi miRebulia Semdegi koeficientiT: KbeneficiarTa wili samizne erTobliobaSi/samizne erTobliobis wili populaciaSi. es koeficienti miuTiTebs, ramdenad ukeTesia mocemuli meTodologiis gamoyeneba neitralurTan SedarebiT (anu daxmareba SemTxveviT rom gagvenawilebina). 12 msoflio bankis eqspertebis mier gaanalizebulia sxvadasxva qveynebSi ganxorcielebuli socialuri daxmarebis 253 programa. maTi informaciiT, misamarTulobis yvelaze maRali koeficienti iyo argentinaSi ganxorcielebuli socialuri daxmarebis programaSi K=4 da estoneTSi K===+3.47, yvela sxva daxmarebis programaSi aRniSnuli koeficienti samze naklebi iyo. saqarTveloSi ganxorcielebuli modelis SemTxvevaSi K==4,05, rac sakmaod maRal maCveneblad SeiZleba CaiTvalos. aRsaniSnavia aseve is faqtic, rom socialuri daxmarebis aRniSnuli programa iTvaliswinebs ojaxis wevrTa raodenobas, anu fuladi socialuri daxmareba gaicema suladobis mixedviT. erTsulian ojaxze fuladi socialuri daxmareba gansazRvrulia 30 laris odenobiT, yvela momdevno sulze ki damatebiT gaicema 24 lari (2009 wlidan), anu Tu erTsuliani ojaxi Rebulobs 30 lars, orsuliani miiRebs 30++ += 24 lars, samsulani - 30++24+24 lars da a.S. 13 2009 wlis martis mdgomareobiT saqarTvelos masStabiT fulad socialuri daxmarebas iRebs 1 174 275 ojaxi, rac jamSi Seadgens 4 371 535 pirs (ix.cxrili #1 #1). cxrili # 11 fuladi socialuri daxmarebis mimRebi pirebi regioni ojaxis mosaxleobis raodenoba raodenoba 17 836 42 491 7 342 21 754 7 928 19 111 21 312 56 651 32 752 89 717 8 463 20 592 16 064 50 338 4 606 11 744 11 482 33 955 13 164 35 186 10 767 46 825 166 440 151 882 428 804 Tbilisi guria raWa-leCxumi da qvemo svaneTi kaxeTi imereTi mcxeTa-mTianeTi samegrelo-zemo svaneTi samcxe-javaxeTi qvemo qarTli Sida qarTli aWara zemo afxazeTi sul 1 2009 wlis martis mdgomareobiT 14 janmrTelobis dazRvevis programa 2006 wlis 1 ivlisidan saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrom mTeli saqarTvelos masStabiT daiwyo `socialurad daucveli ojaxebis samedicino dazRvevis programis~ ganxorcieleba. programis ZiriTadi mizania mosaxleobis momsaxurebiT yvelaze uzrunvelyofa. iTvaliswinebda yvela im Raribi fenis Tavdapirvelad umweo ojaxis samedicino programa samedicino momsaxurebas, romelTa sareitingo qulac ar aRemateboda 100 000-s. 2007 wlis 1 ianvridan sareitingo qulis zeda zRvari Seicvala da gaxda 70 000. 2007 wels Tbilissa da mTel imereTSi mcxoveb umweo ojaxebs daurigdaT saxelmwifo jandacvis vauCerebi da maT es vauCerebi unda gadaecvalaT kerZo sadazRvevo kompaniis janmrTelobis dazRvevis polisSi. 2008 wlis ganmavlobaSi vauCerebi daridga mTeli saqarTvelos masStabiT. vauCeris mflobel ojaxebs SesaZlebloba miecaT, aerCiaT kerZo sadazRveo kompania sakuTari Sexedulebisamebr da mieRoT jandacvis polisi. siRaribis zRvars qvemoT myofi mosaxleobisTvis jandacvis polisebs gascemen Semdegi kerZo sadazRveo kompaniebi: `aldagi bi-si-ai”; `ji-pi-ai holding”; 15 `saxalxo dazRveva”; `irao”; `imedi L”; `arqimedes global jorjia”; `ai-si jgufi”; `vesti”; `qarTu”. siRaribis zRvars qvemoT myofi mosaxleobis jandacvis polisi iTvaliswinebs Semdeg momsaxurebebs: gadaudebeli ambulatoriuli da stacionaruli momsaxureba; eqimis daniSnulebiT ultrabgeriTi (eqoskopiuri) da rentgenologiuri gamokvlevebi, gegmiur hospitalizaciasTan dakavSirebuli laboratoriuli da instrumentuli gamokvlevebi; SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri esqpertizisaTvis (SSmp ambulatoriuli statusis misaniWeblad) gamokvlevebi (garda maRalteqnologiuri gamokvlevebisa, kompiuteruli tomografiisa da birTvul magnitur-rezonansuli gamokvlevebisa); gadaudebeli stacionaruli momsaxureba, garTulebul orsulobasTan dakavSirebuli hospitalizacia; gegmiuri qirurgiuli operaciebi - 15 000 laris farglebSi; 16 qimioTerapiisa da sxivuri Terapiis xarjebi – 12 000 laris farglebSi; mSobiarobis xarjebi – 400 laris farglebSi. jandacvis polisiT ar anazRaurdeba iseTi samedicino momsaxurebebi, rogoricaa: samedicino Cvenebis gareSe, eqimis daniSnulebis gareSe mkurnaloba, TviTmkurnaloba; sazRvargareT Catarebuli samedicino momsaxurebis xarjebi; sanatoriul-kurortuli mkurnaloba; esTetiuri qirurgiis, kosmetikuri mizniT Catarebuli mkurnaloba; seqsualuri darRvevebis, uSvilobis mkurnalobis xarjebi; Sidsis, qronikuli hepatitis mkurnalobis xarjebi; transplantaciis, aseve egzoproTezirebis xarjebi; TviTdaSavebis, teroristul an kriminalur aqtebSi monawileobis, an narkotikuli zemoqmedebis Sedegad miRebuli zianis mkurnaloba. jandacvis polisiT sargeblobisTvis pirma Tavdapirvelad unda mimarTos ubnis (ojaxis) eqims, romlisganac miiRebs daniSnulebas. ubnis (ojaxis) eqimis daniSnulebis gareSe Catarebuli gamokvlevebi da konsultaciebi ar anazRaurdeba. gamokvlevebis Catareba pirs 17 SeuZlia sakuTari ubnis poliklinikaSi. Tu moqalaqes esaWiroeba gamokvlevis Catareba sxva samedicino dawesebulebaSi, aRniSnuli sakiTxi SeTanxmebuli unda iyos sadazRvevo kompaniasTan. sadazRvevo kompaniasTan unda SeTanxmdes aseve gegmiuri qirurgiuli operaciis Catareba, risTvisac saWiroa poliklinikis mier gacemuli forma #100-is wardgena. rac Seexeba gegmiur operaciul mkurnalobas, polisis mflobelma aRniSnuli momsaxureba unda miiRos sadazRveo kompaniis mier SerCeul dawesebulebaSi, gegmiuri saWiroebis dasadgenad licenzirebul operaciuli sadazRveo kompania samedicino mkurnalobis valdebulia ganixilos da uzrunvelyos mkurnalobis Catareba 6 Tvis ganmavlobaSi. 2008 wlidan siRaribis zRcvars qvemoT myofi mosaxleobis samedicino dazRvevis programis beneficiarebi gaxdnen agvistos movlenebis Sedegad dazarebuli devnilebi da aseve upatrono bavSvTa saxlebSi mcxovrebi bavSvebi. 2009 wlis aprilis monacemebiT, jandacvis polisi mTeli saqarTvelos masStabiT aqvs 296500 ojaxs (ix. cxrili @#2). 2). aRniSnuli ojaxebidan yvelaze meti dazRveulia `ji pi ai holdingSi~, saxaldo dazRvevasa da iraoSi (ix. cxrili #3). #3). 18 cxrili #2 #22 jandacvis polisis mflobeli ojaxebis raodenoba saqarTvelos regionebis mixedviT regioni ojaxebis raodenoba aWara 22090 zemo afxazeTi 385 guria 14273 kaxeTi 40220 imereTi 59411 mcxeTa-mTianeTi 13733 raWa-leCxumi da qvemo svaneTi 11741 qvemo qarTli 23517 samegrelo-zemo svaneTi 37435 samcxe-javaxeTi 10559 Sida qarTli 26671 Tbilisi 36465 sul 296500 2 2009 wlis aprilis mdgomareobiT 19 cxrili #3 #33 jandacvis polisis mqone ojaxebis raodenoba sadazRv sadazRvevo kompaniebis mixedviT sadazRvev sadazRvevo kompania ojaxebis raodenoba 11467 arqimedes global jorjia aldagi bi-si-ai 26295 ji-pi-ai holdingi 66579 ai-si jgufi 16464 imedi L 67041 irao 43675 qarTu 3972 49573 saxalxo dazRveva vesti 11434 296500 sul 3 2009 wlis aprilis mdgomareobiT 20 Tbilisis Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programa Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programa amoqmedda 2008 wlidan. programis biujeti 2008 wlisTvis Seadgenda 764 266 lars. socialuri SeRavaTebis programis beneficiarebi arian is ojaxebi, romlebic daregistrirdnen siRaribis zRvars qvemoT myofi mosaxleobis erTian monacemTa bazaSi da romelTa sareitingo qula ar aRemateba 70 000-s. programis farglebSi mosaxleobas daurigda socialuri SeRavaTebis plastikuri individualuri baraTebi ojaxis TiToeul wevrze. socialuri SeRavaTebis plastikuri baraTis mflobels SeuZlia isargeblos sxvadasxva tipis servisebiT. baraTi iTvaliswinebs iseT SeRavaTebs, romlebic dakavSirebulia transportirebasTan, komunalur gadasaxadebTan, ganaTlebasTan da a.S. SeRavaTebis plastikuri baraTis mflobels SeuZlia imgzavros metroTi an/da municipaluri avtobusiT 75%-iani fasdaklebiT. moqalaqe aRniSnul SeRavaTebs iyenebs mgzavrobisas piradobis mowmobisa da plastikuri baraTis warmodgenis SemTxvevaSi. 21 programa iTvaliswinebs 50%-ani fasdaklebis SeRavaTs wylis gadasaxadsa da narCenebis gatanis safasurze. Sesabamisi samsaxurebisaTvis gadacemulia monacemTa baza da moqalaqeebs wylisa da narCenebis mimdinare gadasaxadis gadaxdisaTvis miRebul qviTarze ufiqsirdebaT gadasaxdeli Tanxa 50%-iani fasdaklebiT. rac Seexeba saganmanaTleblo SeRavaTebis programiT SeRavaTebs, socialuri gaTvaliswinebulia bavSvebisa da mozardebisTvis sasurveli sxvadasxva SeRavaTi. esenia ufaso swavleba municipalur samusiko da saxelovnebo skolebSi, aseve moswavleTa axalgazrdobis saxlebSi (erTi seqciis arCevis uflebiT - 18 wlamde asakis pirebisaTvis). aRniSnuli SeRavaTiT yovelTviurad sargeblobs 670 bavSvi municipalur samusiko da saxelovnebo skolebSi swavlebisas, xolo 1160 bavSvi - moswavle-axalgazrdobis saxlebSi. socialuri SeRavaTebis programa iTvaliswinebs ufaso swavlebas sportul skolebSi (erTi seqciis arCevis uflebiT 18 wlamde asakis pirebisTvis). aRniSnuli momsaxurebiT Tbilisis masStabiT sargeblobs 200 bavSvi. programiT aseve gaTvaliswinebulia ufaso Sesvla saxelovnebo muzeumebSi, municipalur sagamofeno darbazebsa da 22 biblioTekebSi. aRniSnuli servisis miReba SeuZlia socialuri SeRavaTebis paketis mqone nebismier pirs asakobrivi SezRudvis gareSe. socialuri SeRavaTebis paketis studentebi sargebloben 50%iani TanagadaxdiT umaRles saswavleblebis fasian seqtorze Caricxvis SemTxvevaSi. aRniSnuli servisiT sargebloben programis is beneficiarebi, romlebmac Caabares erTiani erovnuli gamocdebi da Cairicxnen akreditebuli umaRlesi saswavleblis Rirebulebis fasian 50%-is seqtorze. swavlebis wliuri anazRaurdeba semestrebis mixedviT. swavlebis Tanagadaxdis servisiT 2008 wlisa da 2009 wlis pirveli semestris monacemebiT isargebla 130-ma studentma. 23 kvlevebi kvlevebis ebis aRwera da meTodologia Rarib ojaxebze saxelmwifo socialuri programebis zegavlenis, aseve programebis mimdinareobis SefasebisaTvis TbilisSi Catarda ori tipis kvleva: socialuri daxmarebis programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebis raodenobrivi kvleva da beneficiari ojaxebis paneluri kvleva. raodenobrivi kvleva raodenobrivi kvlevis SerCevis zoma iyo 2200 (1100 programis beneficiari ojaxi da 1100 – arabeneficiari) ojaxi. kvlevis amocanebs warmoadgenda: • socialuri programebis zegavlenis SinameurneobaTa cxovrebis doneze; • socialuri programebiT sargeblobis Sedegad Sinameurneobis xarjebis struqturaSi cvlilebebis gamovlena; • SinameurneobaTa identifikacia; • programis mizanmimarTulebis Sefaseba; • beneficiari da arabeneficiari ojaxebis Sedareba sxvadasxva maCveneblis mixedviT. socialuri 24 Sefaseba saWiroebebis paneluri kvleva paneluri kvlevis dros 10 Tvis manZilze yovelTviurad tardeboda interviuebi 30 socialuri daxmarebis mimReb ojaxTan. kvlevis amocanebs warmoadgenda: • socialuri programebis zegavlenis Sefaseba dinamikaSi SinameurneobaTa cxovrebis doneze; • socialuri programebiT sargeblobis Sedegad Tveebis mixedviT Sinameurneobis xarjebis struqturaSi cvlilebebis gamovlena; • SinameurneobaTa identifikacia. socialuri saWiroebebis kvlevebis meTodi iyo anketireba pirispir intervius gziT. kiTxvarebis SemuSavebasa da Sinameurneobebis SerCevaSi monawileoba miiRes socialuri momsaxurebis saagentos specialistebma. 25 Catarebuli kvlevebis SerCevis meTodologia raodenobrivi kvleva SerCevis baza - socialurad daucveli ojaxebis erTiani baza. gamokvlevis areali – Tbilisi. SerCevis moculoba – 2200 interviu (1100 beneficiari, 1100 arabeneficiari). SerCevis dizaini –stratificirebuli SerCeva. stratebis formireba gaTvaliswinebiT: ganxorcielda ori parametris a. raioni: Tbilisi daiyo 6 raionad, romlebic emTxveodnen qalaqis administraciul dayofas. b. qulis jgufi: 1. 0-57 000 2. 57 001-70 000 3. 70 001-100 000 4. 100 000-ze meti sul generaluri erToblioba daiyo 24 stratad. stratebSi SenrCevis moculoba gadanawilda maTSi aplikantebis raodenobis proporciulad. kerZod, strataSi SesarCevi ojaxebis raodenoba ns ganisazRvra formuliT: 26 ns = Ns ⋅n N sadac Ns aris aplikantebis raodenoba s-ur strataSi, xolo N Casatarebel interviuTa saerTo raodenoba. stratisTvis gansazRvruli SerCevis moculoba benefiacar da arabeneficiarTa jgufebSi gadanawilda daaxloebiT Tanabrad. TiToeuli stratis yovel qvejgufSi ojaxebis SerCeva ganxorcielda martivi SemTxveviTi SerCeviT. yovel strataSi formirebul iqna damatebiTi SerCeva. im SemTxvevaSi, Tu ZiriTad SerCevaSi moxvedrili ojaxi uars ganacxadebda interviuze, igi icvleboda igive dasaxlebuli punqtis sxva ojaxiT damatebiTi siidan. cxrili #4 #4 Catarebeli interviuebis raodenoba raionebis mixedviT beneficia ri arabeneficiari sul vake-saburTalo 200 195 395 gldani-naZaladevi 350 375 725 didgori 15 15 30 didube-CuRureTi 165 165 330 isani-samgori 275 265 540 Zveli Tbilisi 95 85 180 1100 1100 2200 raioni sul 27 paneluri kvleva paneluri kvlevisaTvis unda SegverCia 30 ojaxi fuladi benefitis mimReb ojaxTa siidan. fuladi benefitis mimReb ojaxTa sia davyaviT jgufebad. jgufebis formirebisaTvis gamoyenebul iqna Semdegi kriteriumebi: ojaxis zoma: zoma 1. erTsuliani; 2. 2-4 – suliani; 3. 5 da metsuliani. Sromis asakis (16(16-60) Sromisunarian wevrTa wili ojaxSi: 1. 0-30%; 2. 30-70%; 3. 70-100%. devnilia Tu ara ojaxi: 1. devnilia ojaxi; 2. araa devnili ojaxi; ubani: 1. centraluri; naZaladevi); 2. periferia (isani, samgori, gldani, sul Seiqmna 30 jgufi. TiToeul jgufSi SemTxveviT SeirCa 3 respodenti – erTi ZiriTadi da ori damatebiTi im SemTxvevisaTvis, Tu SerCeuli respodenti uars ityoda gamokvlevaSi monawileobaze. 28 paneluri kvlevis Sedegebis mimoxilva paneluri kvleva daiwyo 2008 wlis ivnisis TveSi da gagrZelda 10 Tvis manZilze. agvistos TveSi kvleva ar Catarebula mimdinare movlenebis gamo. kvlevaSi monawileobis misaRebad SeirCa 30 ojaxi, romlebic saxelmwifo socialuri daxmarebis programis beneficiarTa rigSi moxvda. kvlevis meTodologiidan gamomdinare, SerCeul ojaxebTan yoveli Tvis bolos Sedioda interviueri da axdenda maT kvlevas erTi da igive parametrebis mixedviT. garda amisa, kvlevis mimdinareobisas sakvlev ojaxebs orjer gadaecaT simboluri saCuqrebi. sasaCuqre paketebi dakompleqtebuli iyo saojaxo sayofacxovrebo nivTebiT. saCuqrebs irCevdnen Tavad ojaxebi. ojaxebSi interviuebi Catarda 9-jer da kvleva dasrulda martis Tvis bolos. paneluri kvlevis mizani iyo socialuri programebis zegavlenis Sefaseba Rarib ojaxebze, aseve ojaxebis socialuri da materialuri mdgomareobis Sefaseba dinamikaSi Tveebis mixedviT. garda amisa, kvlevis procesSi gamovlinda socialuri programis ganxorcielebasTan dakavSirebuli sakiTxebi. gamokiTxuli ojaxebis Semosavlis wyaroebi da odenobebi gansxvavebulia Tveebis mixedviT. gamokiTxuli ojaxebis Semosavlebis struqturaSi yvelaze didi odenobebiT 29 warmodgenilia iseTi komponentebi, rogoricaa ojaxis wevrebis jamuri pensia, xelfasi da fuladi socialuri Semweoba (ix. cxrili #5 #5). 2008 wels ojaxebis SemosavlebSi SeimCneva mcire cvlilebebi ojaxebis saerTo Semosavlebis saSualo odenobebSi, 2009 wlisTvis ki SedarebiT stabiluria aRniSnuli maCvenebeli *(ix. diagrama #1 #1). cxrili #5 #5 ojaxebis saSualo Semosavlebi komponentebis mixedviT (ivnisi, 2008 - marti, 2009) ivnisi ivlisi seqtemberi oqtomberi noemberi dekemberi ianvari Tebervali marti Semosavlis wyaro xelfasi 20,0 15,0 20,0 30,0 27,3 27,3 27,3 30,7 22,7 pensia 70,1 70,6 69,1 81,3 77,6 78,1 83,7 83,7 85,9 53,6 54,0 53,6 42,5 37,5 43,1 45,7 43,3 51,3 0,0 0,0 0,0 14,7 19,5 15,8 24,4 24,4 12,5 3,3 0,0 3,3 3,7 8,7 13,3 11,7 10,0 13,3 11,8 5,0 16,5 18,3 0,0 18,0 2,5 4,3 16,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 sxva 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,7 1,0 1,0 2,0 sul 158,9 144,6 162,5 190,4 170,7 197,3 196,3 197,4 204,4 fuladi Semweoba devnilis daxmareba megobris daxmareba valis aReba qonebis gaqiraveba 30 diagrama #1 ojaxebis mTliani Semosavlebi (odenobebi Tveebis mixedviT) 250,0 197,3 200,0 158,9 196,3 190,4 150,0 100,0 197,4 162,5 204,4 170,7 144,6 50,0 0,0 rac Seexeba gamokiTxuli ojaxebis mier gaweul xarjebs, Semosavlebis msgavsad xarjebis saSualo odenobebi gansxvavebulia Tveebisa da komponentebis mixedviT. xarjebis ZiriTadi nawili sakvebze modis, odenoebebis moculobiT sakvebs mosdevs medikamentebze da komunalur gadasaxadebze gaweuli xarjebi (ix. cxrili #6 #6). iseve, rogorcSemosavlebis SemTxvevaSi, mTliani xarjebis saSualo odenobebi ojaxebisTvis 2008 wlisTvis met-naklebad cvalebadi, xolo 2009 wlisTvis SedarebiT stabiluria (ix. diagrama #2) #2) . 31 cxrili #6 ojaxebis saSualo xarjebi komponentebis mixedviT ivnisi ivlisi seqtemberi oqtomberi noemberi dekemberi ianvari Tebervali marti (ivnisi, 2008 - marti, 2009) 103,4 103,6 115,0 131,6 137,3 146,7 156,5 155,0 145,8 samedicino momsaxureba 0,3 0,0 1,7 6,2 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 medikamentebi 45,3 18,8 17,4 40,0 18,1 26,2 22,3 24,7 29,9 tansacmeli 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,5 0,0 1,0 2,0 ganaTleba 0,0 0,0 2,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 saswavlo nivTebi 0,3 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 transporti 3,1 2,9 2,4 3,8 7,0 8,0 9,2 7,8 6,2 sasaubro baraTi 0,5 0,2 0,6 0,0 1,3 1,7 1,8 1,3 2,0 komunaluri gadasaxadebi 7,5 6,6 8,8 6,8 9,9 12,2 13,1 12,1 11,7 valis dabruneba 5,0 0,0 7,2 0,0 0,3 0,0 0,0 0,7 0,0 sigareti 1,9 1,6 2,2 4,4 3,1 4,0 3,6 4,1 4,7 sxva 3,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 sul 170,7 133,5 157,9 192,8 177,0 200,3 208,4 206,7 202,4 xarjebi sakvebi sakvebi 32 diagrama #2 ojaxebis mTliani xarjebi (odenobebi Tveebis mixedviT) 250,0 200,0 208,4 157,9 192,8 150,0 100,0 202,4 177,0 170,7 206,7 200,3 133,5 50,0 0,0 sakvebze gaweul xarjebze modis yvelaze didi odenobebi ojaxebis xarjebis struqturaSi. odenobebi gansxvavdeba Tveebis mixedviT da xasiaTdeba zrdadi tendenciiT, Tumca bolo TveebSi isev iklebs (ix. diagrama #3). #3). diagrama $#3 sakvebze gaweuli xarjebi 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 145,8 137,3 115,0 103,4 131,6 103,6 33 146,7 156,5 155,0 Raribi ojaxebi ZiriTadad moixmaren iseT sakveb produqtebs rogoricaa: puri, Saqari, marili, wiwibura, makaroni da vermiSeli. gamokiTxul ojaxebi TiTqmis saerTod ar moixmaren xorcisa da Tevzis produqtebs. sakvebis Semdgom Raribi ojaxebi yvelze met xarjs medikamentebze weven. xarjebis odenobebis dinamika qaoturad gansxvavebulia Tveebis mixedviT. (ix. diagrama#4 diagrama#4). diagrama#4 medikamentebze gaweuli xarjebi 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 45,3 40,0 24,7 26,2 18,8 29,9 17,4 18,1 22,3 yvelaze nakleb xarjs medikamentebze ojaxebi ivlisi-seqtembris periodSi weven, xolo yvelaze maRali maCvenebeli ivnisis TveSia dafiqsirebuli. paneluri kvlevis farglebSi gamokiTxuli ojaxebi ZiriTadad TveSi 1-2jer yiduloben medikamentebs. gamokiTxuli ojaxebidan yvelas aqvs janmrTelobis dazRvevis polisi. 16 ojaxi dazRveulia `ji pi ai holdingSi~, xolo 8 ojaxi `aldagi bi si ai-s~ dazRvevis polisiT sargeblobs (ix. cxrili #7 #7). gamokiTxuli 30 ojaxidan kvlevis mimdinareobisas absoliturad yvelam gamoiyena polisi. 34 cxrili #7 sadazRvev sadazRvevo kopaniebi dasaxeleba # ojaxebis raodenoba 1 ji pi ai holdingi 2 aldagi bi si ai 8 3 irao 2 4 saxalxo dazRveva 2 5 ai si jgufi 1 6 arqimedes global jorjia 1 16 gamokiTxuli ojaxebis xarjebis struqturaSi mniSvnelovania komunaluri gadasaxadebi. ivnisidan oqtombramde aRniSnul komponentze gaweuli xarjebis odenobebi mudmivad icvleba, Tumca oqtombris Semdeg aRiniSneba zrdis dinamika. ianvris Tvidan komunaluri xarji isev iklebs. aRniSnuli dinamika metnaklebad Seesabameba zafxulisa da zamTris sezonebs, zamTris TveebSi gaweuli komunaluri xarjebis odenobebi metia (ix.diagrama (ix.diagrama #5 #5). diagrama #5 #5 komunalur gadasaxadebze gaweuli xarjebi 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 9,9 8,8 7,5 6,6 6,8 35 12,2 13,1 12,1 11,7 mniSvnelovania aseve transportirebaze gaweuli xarjebi. xarjebi SedarebiT dabalia zafxulis periodSi, seqtembridan ki sagrZnoblad imatebs. ianvridan isev iklebs Raribi ojaxebis mier transportirebaze dawesebuli xarjebis odenobebi (ix.diagrama #6). #6). paneluri kvlevis farglebSi gamokiTxuli ojaxebidan yvela sargeblobs Tbilisis programiT. SeRavaTebis momsaxurebebidan sargebloben meriis socialuri paketiT gamokiTxuli gaTvaliswinebuli ojaxebi transportirebaze SeRavaTebis ZiriTadad gaTvaliswinebuli SeRavaTebiT. diagrama #6 #6 transportirebaze gaweuli xarjebi 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 8,0 7,8 9,2 3,1 7,0 3,8 2,9 2,4 36 6,2 kvlevis dros Sefasda ojaxebis damokidebuleba saxelmwifo socialur programebTan mimarTebaSi. kvlevis mimdinareobisas Sefasda ojaxebis socialur ekonomikur mdgomareobaze iseTi programebis zegavlena, rogoricaa: `fuladi socialuri daxmarebis programa~, `janmrTelobis dazRvevis programa~ da `Tbilisis meriis gamokiTxuli socialuri socialuri ojaxebi SeRavaTebis met-naklebad programebis programa~. kmayofilebi mimdinareobiT da arian zogadad programebs dadebiTad afaseben. fuladi socialuri daxmarebis programaSi monawileobiT da daxmarebis miRebiT gaumjobesda ojaxebis kvebis racioni da met-naklebad ukeT axerxeben SimSilis dakmayofilebas. amasTan, aRsaniSnavia, rom gamokiTxuli ojaxebi orjer meti Semosavlis qonis SemTxvevaSi fuls pirvel rigSi isev sakveb produqtebze daxarjavdnen. rac Seexeba janmrTelobis dazRvevis programas, gamokiTxuli ojaxebi miiCneven, rom programaSi monawileobiT da polisiT sargeblobiT Semcirda mkurnalobaze gaweuli xarjebi, Tumca medikamentebze maT mainc uwevT xarjis gaweva. rogorc zemoT aRiniSna, sakvebis Semdeg gamokiTxuli ojaxebis xarjebis struqturaSi swored medikamentebia warmodgenili. 37 gamokiTxuli ojaxebi kmayofilebi arian aseve Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programiT socialuri SeRavaTebis paketiT da acxadeben, sargeblobis rom Sedegad Semcirda transportirebaze gaweuli xarjebi da maT meti gadaadgilebis saSualeba aqvT, Tumca ojaxebi aseve aRniSnaven, rom kargi iqneboda meriis socialuri paketi iTvaliswinebdes mudmiv SeRavaTebs komunalur gadasaxadebze. paneluri kvlevis dros aseve Sefasda gamokiTxuli ojaxebis informciis wyaroebi da zogadad informirebulobis done socialur programebTan mimarTebaSi. Sedegad gamovlinda, rom ojaxebi informacias ZiriTadad megobrisa da naTesavisgan iReben, Tumca aris ojaxebi, romelTa informaciis ZiriTad wyaros televizia warmoadgens. ojaxebi saerTod ar usmenen radios da ar ecnobian presas. 38 raodenobrivi kvlevis ZiriTadi mignebebi TbilisSi Catarda siRaribis zRvars qvemoT myofi 2200 ojaxis raodenobrivi kvleva (1100 fuladi socialuri daxmarebis programis beneficiari da 1100 arabeneficiari ojaxi). raodenobrivi kvlevis mizani iyo Rarib ojaxebze socialuri programebis gavlenis Sefaseba, socialuri da materialuri mdgomareobis analizi, ojaxebis ZiriTadi saWiroebebis gamovlena. • kvlevis Sedegad gamovlinda rom fuladi socialuri daxmarebis programa ver faravs (gamoricxvis Secdoma) TblisSi mcoxvrebi Raribi mosaxleobis 37% -s, rac gacilebiT maRali maCvenebelia regionebTan SedarebiT (samegrelo - 20% (2006-2007 weli) ; aWara -16% (20072008 weli)). interviueris mier fuladi socialuri daxmarebis programis arabeneficiari ojaxebis 37% Sefasda rogorc ukiduresad Rataki an Rataki. • beneficiari ojaxebis saSualo Semosavali Seadgens 83,3 lars TveSi, xolo arabeneficiarebis 39 SemTxvevaSi aRniSnuli maCvenebeli gaviTvaliswinoT, 101,2 rom laria. aqve beneficiari unda ojaxebis SemosavlebSi Sedis fuladi socualuri daxmareba. • rac Seexeba zogadad ojaxebis Semosavlis wyaroebs, beneficiari ojaxebis Semosavlis ZiriTadi wyaro pensiaa (mTliani Semosavlebis 52%), xolo arabeneficiari ojaxebisTvis sxvadasxva wayroebia warmodgenili, maTgan yvelaze didi procentuli maCvenebeli (36%) xelfasis saxiT miRebul Semosavalze modis (igulisxmeba, rogorc mudmivi, aseve erTjeradi samuSoebidan miRebuli Semosavlebi). • Semosavlebis SedarebiT maRali raodenobis miuxedevad, fuladi socialuri daxmarebis programis arabeneficiari ojaxebis mier valis aRebis komponentze 22,4% modis. aRniSnuli maCvenebeli beneficiari ojaxebisTvis 18,7%-s Seadgens. rogorc beneficiari aseve arabeneficiari ojaxebi, valis aRebis ZiriTad mizezad maRaziaSi sasursaTo produqtebis SeZenas asaxeleben. 40 • fuladi socialuri daxmarebis programis beneficiari ojaxebis xarji TveSi saSualod 137,7 laria. arabeneficiarebis SemTxvevaSi aRniSnuli maCvenebeli ki 182,9 lars Seadgens. rogorc beneficiari, aseve arabeneficiari ojaxebi xarjebs ZiriTadad sakvebze weven. aRniSnuli komponenti beneficiari ojaxebis xarjebis struqturaSi 67%-iT aris warmodgenili, xolo arabeneficiar ojaxebSi 62%-s Seadgens. • sakvebi produqtebis moxmarebis done msgavsia fuladi socialuri daxmarebis arabeneficiari ZiriTadad programis ojaxebisTvis. mioxmaren iseT beneficiari gamokiTxuli dabalRirebul da ojaxebi sakveb produqtebs, rogoricaa: wiwibura, lobio, barda, brinji, makaroni, vermiSeli, Saqari da marili. aqve unda aRiniSnos, rom Rataki ojaxebi TiTqmis ar moixmaren xorcisa da Tevzis produtebs. • gamokiTxuli ojaxebis ZiriTadi nawili ver yidulobs samomxmareblo produqtebs (tansaxmeli, fexsacmeli, wignebi, saskolo nivTebi da a.S.). rogorc beneficari, 41 aseve arabeneficiari ojaxebisTvis maRali maCvenebliT mxolod medikamentebia warmodgenili. • fuladi socialuri daxmarebis programis beneficiari ojaxebi aRniSnaven, rom daxmarebis miRebiT maT SeZles kvebis racionis gaumjobeseba. Tumca aqve unda aRiniSnos, rom rogorc fuladi socialuri daxmarebis programis beneficiari, aseve arabeneficiari ojaxebi gaormagebuli Semosavlis SemTxvevaSic ki Tanxas pirvel rigSi isev sakvebze daxarjavdnen. sakvebis Semdeg ki ojaxebi prioritetulad medikamentebis yidvas asaxeleben. • gamokiTxuli ojaxebis medikamentebze. gaweuli saSualod lars 34,9 80,5%-ma xarjis (TveSi). gaswia odenoba ojaxebis xarji Seadgens umetesoba medikametebs TveSi saSualod 1-2jer yidulobs. • polisiT mosargeble ojaxebis mier medikamentebze gaweuli xarji Seadgens saSualod 42.8 lars, xolo is ojaxebi, romelTac ar 42 gamouyenebiT polisi medikamentebze TveSi saSualod 27.2 lars xarjaven. aRniSnulidan gamomdinare, polisiT mosargeble ojaxebs metad miuwvdebaT xeli samedicino momsaxurebaze da Seabamisad, meti moculobis medikamentebs mioxmaren. • interviueris SefasebiT, fuladi socialuri daxmarebis mimRebi ojaxebis 78,2% Ratakia , xolo 21,8% - Raribi an saSualo SeZlebis mqone. • sayofacxovrobo pirobebi gansxvavebulia fuladi socialuri daxmarebis beneficiari da arabeneficiari ojaxebisaTvis. beneficiarTa 91%-is sayofacxovrebo pirobebi cud mdgomareobaSia. aRniSnuli maCvenebeli arabeneficiari ojaxebisTvis SedarebiT mcirea da 48%-s Seadgens. • gamokiTxuli ojaxebis 73,7%-s miRebuli aqvs samedicino dazRvevis vauCeri. aRniSnuli ojaxebidan 62,6%-is sareitingo qula 70 000 qulaze naklebia, 5,5%-is qula aRemateba 70 000-s, xolo 31,9%-ma ar icis saerTod misi ojaxis sareitingo qula. 43 • vauCeris mqone ojaxebis absoluturma umravlesobam mimarTa kerZo sadazRveo kompanias da miiRo jandacvis polisi. jandacvis polisis mqone ojaxebis 42,6%-ma (683 ojaxi) gamoiyena polisi kvlevis mimdinareobis periodisTvis. • im ojaxebidan, isargebles romlebmac samedicino gamoiyenes momsaxurebiT polisi 15-ma da gawia damatebiTi xarji samedicino momsaxurebaze. aRniSnuli xarji Seadgens saSualod 16 lars. • rac Seexeba ojaxebs, romlebsac qondaT polisi, magram ar/ver gamoiyenes, maTgan 31-ma ojaxma gaswia xarji samedicino momsaxurebaze, rac saSualod 29 lars Seadgens. • gamokiTxuli ojaxebisTvis sasurvel sadazvevo kompaniebs Soris ZiriTadad dasaxelda `aldagi bi-si-ai~, `ji-pi-ai holdingi~ da `saxalxo dazRveva~. 44 • gamokiTxuli ojaxebis 68,5%-s aqvs Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis paketi. paketis mqone ojaxebis 74%-ma met-naklebad informirebulia, Tu ra SeRavaTebiT SeuZlia isargeblos. • socialuri paketiT gaTvaliswinebuli SeRavaTebidan Raribi ojaxebi ZiriTadad transportirebaze da komunalur gadasaxadebze gaTvaliwinebul SeRavaTebs iyeneben. • socialuri paketiT gaTvaliswinebuli satransporto SeRavaTebi mniSvnelovnad amcirebs ojaxis mier transportirebaze gaweul xarjebs. socialuri paketis mqone ojaxebis mier transportirebaze gaweuli xarji saSualod TveSi 6,3 laria, xolo is ojaxebi, romlebic ar sargebloben meriis transportirebaze TveSi socialuri paketiT, orjer –mets, 13,5 lars xarjaven. • fuladi socilauri daxmarebis programis beneficiar ojaxebSi saSualad 35,4%, xolo arabenefciarebSi 54,4% 45 Sromisunariania. rac beneficiarebis Seexeba dasaqmebis dones 2,5%, xolo arabeneficiarebis 14,0% dasaqmebulia. • gamokiTxuli ojaxebis programa daxmarebis mimdinareobs. socialuri 63%-is azriT, met-naklebad socialuri samarTlianad ojaxebis 84,2%-is azriT, daxmarebis miRebiT kvebis fuladi racionis gaumjobesebaa SesaZlebeli. • janmrTelobis dazRvevis programas gamokiTxuli ojaxebis 73,4^6% met-naklebad samarTlianad miiCnevs. ojaxebis 89%-is azriT, programaSi monawileobiT mcirdeba mkurnalobaze gasaweuli xarjebi.\ • Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programis mimdinareobas gamokiTxuli ojaxebis 75,8% met-naklebad samarTlianad afasebs. ojaxebis 88,2%-is azriT, socialuri SeRavaTebis paketiT sargeblobiT mcirdeba sxvadasxva saxis xarjebi. 46 • gamokiTxuli ojaxebis informaciis ZiriTadi wyaro ojaxebis televiziaa. 37,4% fuladi socialuri daxmarebis programis Sesaxeb informacias televiziis meSveobiT iRebs, aRniSnuli maCvenebeli janmrTelobis dazRvevis programisTvis 32,8%-s, xolo meriis socialuri SeRavaTebis programisTvis 30,6%-s Seadgens. Tbilisis maCvenebeli maCveneblebTan. socialuri informacias gansxvavebulia samegrelosa programebis da Sesaxeb aWaris regionebis regionebSi Raribi ZiriTadad ojaxebi adgilobrivi TviTmmarTvelobidan iReben. • gamokiTxuli ojaxebis 12,9% saerTod ar uyurebs televizors. ojaxebi TiTqmis ar usmenen radios (95,4) da ar ecnobian presas (89,5%). • gamokiTxuli ojaxebis 72,7%-s warmodgena ar aqvs ris mixedviT afasebs ojaxs socialuri agenti da ras eqceva yuradReba sareitingo qulis miniWebisas. 47 • fuladi socialuri daxmarebis programis arabeneficiari ojaxebis 63,8% miiCnevs, rom daxmareba ekuTvnis da socialuri araobieqturma Sefasebam agentis gamoiwvia mier ojaxis misTvis maRali sareitingo qulis miniWeba. • gamokiTxuli ojaxebis 42,3% ar flobs informacias, Tu rogor xdeba fuladi socialuri daxmarebis programaSi monawileobis miReba. informirebuli kriteriumebisa ojaxebis 65%-70% Sefasebis da qulis ar aris meTodologiis, miniWebis procedurebis Sesaxeb. respodentebis 92%-95% ar flobs informacias daxmarebis SeCerebasTan dakavSirebul sakiTxebze. • janmrTelobis dazRvevis programasTan mimarTebaSi gamokiTxuli ojaxebi naklebad informirebulni arian. ojaxebis daaxloebiT 70% ar flobs informacias Tu rogor eniSneba mas vauCeri da Semdeg rogor unda moaxdinos misi ganaRdeba. rac Seexeba uSualod jandacvis poliss da gaTvaliswinebul momsaxurebebs, 48 aRniSnulis Sesaxeb Raribi ojaxebis 40%-mde informacias ar flobs. • rac Seexeba meriis socialuri SeRavaTebis programas, gamokiTxuli ojaxebis 69,6%-ma ar icis Tu rogor xdeba sareitingo qulis mixedviT socialuri SeRavaTebis programaSi monawileoba. ojaxebis 58%-ma ar icis Tu ra SeRavaTebs iTvaliswinebs baraTi. 49 socialuri SeRavaTebis raodenobrivi kvlevis Sedegebis aRwera fuladi socialuri daxmarebis programa da Raribi ojaxebis socialursocialur-ekonomikuri mdgomareoba raodenobriv kvlevaSi monawileoba miiRo 2200-ma Raribma ojaxma. kvlevis dros ganisazRvra ojaxebSi wevrebis socialuri statusebi. Sedegad gamovlinda, rom gamokiTxul ojaxebSi sakmaod maRalia Sromisunariani pirebis raodenoba. Semdegi maCvenebeli modis pensionrebze da bavSvebze (ix. diagrama #7 da #8). #8). diagrama #7 gamokiTxuli ojaxebis socialuri statusebi 50,0 46,5% 45,0 bavSvi 0 0--16 weli studenti 40,0 pensioneri 35,0 Sromisunariani 27,0% 30,0 SezRuduli unaris mqone (bavSvi) 25,0 20,0 SezRuduli unaris mqone (arasabavSvo asaki) 15,8% 15,0 SezRuduli unaris mqone (sapensio asaki) 10,0 5,0 4,4% 3,1% 0,4% 0,0 50 2,8% diagrama #8 gamokiTxuli ojaxebis socialuri statusebi (beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mixedviT) beneficiari arabeneficiari 100% 80% 16,9% 60% 19,4% 40% 20% 14,2% 54,5% 4,1% 37,5% 35,4% 1,7% 0,4% 3,1% 1,6% 0,5% 6,1% 4,5% 0% bavSvi 00-16 weli studenti pensioneri Sromisunariani SezRuduli unaris mqone (bavSvi) SezRuduli unaris mqone (arasabavSvo asaki) SezRuduli unaris mqone (sapensio asaki) miuxedavad imisa, rom gamokiTxul ojaxebSi didia Sromisunariani pirebis maCvenebeli, maTi mxolod mcire nawilia dasaqmebuli (ix.diagrama (ix.diagrama #9). diagrama #9 beneficiari arabeneficiari 97,5% 86,0% 2,5% dasaqmebuli umuSevari 51 14,0% gamokiTxuli beneficiari da arabeneficiari ojaxebis Semosavlebis wyaroebi da struqtura met-naklebad msgavsia, Tumca gansxvavebulia Semosavlebis odenobebi. beneficiari ojaxebis Semosavali Seadgens saSualod 83,8 lars TveSi, xolo arabeneficiarebis yovelTviuri Semosavali saSualod 101,2 laria. (ix. diagrama # 10 da # 11). diagrama # 10 Semosavlis wyaroebi beneficiar ojaxebSi 12% 1% 2% 1% 1% 4% ojaxis wevris/wevrebis jamuri xelfasi 52% ojaxis wevris/wevrebis jamuri pensia ojaxis fuladi socialuri Semweoba devnilis fuladi daxmareba megobris/naTesavis daxmareba sxva tipis socialuri daxmarebebi valis aReba 27% sxva fuladi Semosavlebi beneficiari ojaxebis Semosavlis ZiriTadi wyaro [pensia da fuladi socialuri Semweobaa. am komponentebze Semosavlebis struqtraSi 52% da 27% modis. aRniSnuli ojaxebis Semosavlis 12% valia, xolo xelfasis saxiT miRebuli Semosavali beneficiaebis Semosavlebis struqturaSi mxolod $4%-s Seadgens. 52 diagrama # 11 Semosavlis wyaroebi arabeneficiar ojaxebSi ojaxis wevris/wevrebis jamuri xelfasi 4% ojaxis wevris/wevrebis jamuri pensia 36% 19% devnilis fuladi daxmareba megobris/naTesavis daxmareba 2% 7% sxva tipis socialuri daxmarebebi 5% valis aReba sxva fuladi Semosavlebi 27% beneficiari ojaxebisgan gansxvavebiT arabeneficiari ojaxebis Semosavlis ZiriTadi komponenti xelfasis saxiT miTebuli Semosavalia da masze 36% modis. aranakleb mniSvnevania pensiis komponenti romelic 27%-s Seadgens. valis komponenti SedarebiT maRali maCvenebliTaa warmodgenili arabeneficari ojaxebis Semosavlebis struqturaSi da 19%-s Seadgens. gamokiTxuli beneficiari ojaxebis 18,7%-ma aiRo vali. aRniSnuli maCvenebeli arabeneficiari ojaxebisTvis 22,4%-s Seadgens. rogorc beneficiarma, aseve arabeneficarma ojaxebma valis aRebis ZiriTad mizezad maRaziaSi sasursaTo produqtebis yidva daasaxeles. aRniSnuli ojaxebis mxolod 53 mcire nawilma SeZlo Semosavlebis dagroveba da valis dabruneba, xolo didi nawili saerTod ver asaxelebs, Tu ra periodSi SeZlebs valis dabrunebas. raodenobrivi kvlevis farglebSi Seswavlil iqna aseve ojaxebis xarjebis struqtura. Semosavlebis struqturis msgavsad, xarjebis struqturac met-naklebad msgavsia beneficiar da arabeneficiar ojaxebSi, Tumca gansxvavdeba xarjis odenobebi. ojaxebis xarjebis struqturaSi yvelaze didi maCvenebliT sakvebis komponentia warmodgenili, xolo Semdgom modis medikamentebsa da komunalur gadasaxadebze gaweuli xarjebi (ix. diagrama diagrama #12 da#13 da#13). #13). diagrama #12 beneficiari ojaxebis xarjebis struqtura sakvebi 10% samedicino momsaxureba medikamentebi tansacmeli 1% 1% 3% 1% 16% transporti komunaluri gadasaxadebi 1% 67% valis dabruneba sxva 54 diagrama #13 arabeneficiari ojaxebis xarjebis struqtura 11% 1% 1% sakvebi 62% 1% 5% samedicino momsaxureba medikamentebi 1% tansacmeli transporti 17% sasaubro baraTi komunaluri gadasaxadebi valis dabruneba 1% sxva gamokiTxuli beneficiari ojaxebis xarji Seadgens saSualod 137,2 lars TveSi, xolo arabeneficiarebis yovelTviuri xarji saSualod 182,9 laria. rogorc beneficiar aseve arabeneficar ojaxebSi saSualo xarjebi gansxvavebulia ojaxebis suladobis mixedviT (ix. diagrama #14 da# 15). diagrama # 14 Raribi ojaxebis saSualo xarji (*Tve, lari) 300,0 beneficiari arabeneficiari 238,7 263,7 258,9 250,0 151,9 200,0 171,8 127,4 150,0 100,0 50,0 0,0 1-3 suli 4-6 suli 55 7 da meti suli diagrama # 15 saSualo xarji erT sulze gaangariSebiT (*Tve, lari) 92,3 100,0 87,7 beneficiari 80,0 arabeneficiari 52,7 37,7 60,0 33,1 34,1 40,0 20,0 0,0 1-3 suli 4-6 suli 7 da meti suli cxrili # 8 ojaxebis xarji komponentebis mixedviT *(Tve, lari) ojaxebis raodenoba saSualo xarji ojaxebis raodenoba saSualo xarji arabeneficiari (1100) saSualo xarji beneficiari beneficiari (1100) ojaxebis raodenoba sul (2200) sakvebi 2200 108,9 1100 95,8 1100 122,0 komunaluri gadasaxadebi 1877 21,1 889 17,7 988 24,1 medikamentebi 1773 34,9 919 27,5 854 42,8 transporti 1760 8,6 852 5,9 908 11,2 sigareti 240 10,2 95 8,5 145 11,3 sasaubro baraTi 157 9,4 30 7,8 127 9,8 samedicino momsaxureba 96 28,1 33 24,9 63 29,8 tansacmeli 74 50,6 32 35,2 42 62,3 saswavlo nivTebi 44 23,7 21 12,2 23 34,3 valis dabruneba 40 25,7 13 25,4 27 25,8 ganaTleba 25 35,8 11 23,6 14 45,4 sxva 73 44,0 32 34,1 41 51,6 dasaxeleba 56 gamokiTxuli ojaxebis umravleboba fuls ZiriTadad sakveb produqtebze xarjavs. produqtebis Semdeg ZiriTadad ojaxebi xarjs komunalur gadasaxadebze, medikamentebsa da transportirebaze weven (ix. cxrili # 8). aRsaniSnavia, rom orjer meti Semosavlis qonis SemTxvevaSi Raribi ojaxebi isev igive komponentebze gawevdnen xarjs. ojaxebi ZiriTadad moixmaren iseT sakveb produqtebs, rogoricaa puri, lobio, barda, brinji, wiwibura, Saqari, marili, makaroni da vermiSeli. sakmaod maRalia higienuri saSualebebis moxmarebis maCvenebeli (ix. diagrama #16) 16). diagrama #16 Raribi ojaxebis mier moxmarebuli produqtebi sigareti 1936 262 4159 higienuri saSualebebi 1599 yava/Cai 605 Saqari/marili 148 konservebi 143 margarini/zeTi 577 kvercxi 711 rZis produqtebi Tevzi 342 xorci puri ar mimiRia viyide/miviRe daxmarebis saxiT 1474 1856 1748 1553 lobio/barda/brinji/wi… lobio/barda/brinji/wi… fqvili/RerRili 2033 1927 2086 2063 1597 1800 398 428 makaroni, vermiSeli 2995 1046 1119 xili bostneuli 5941 2298 2790 3609 761 24 2176 57 raodenobrivi kvlevis monawile ojaxebSi Zalzed mcirea samomxmareblo produqtebis moxmarebis maCvenebeli (ix. diagrama #17). #17). diagrama#17 diagrama#17 gamokiTxuli ojaxebis mier miRebuli samomxmareblo produqtebi(%) beneficiarebi 100% 1,1 1,3 1,6 0,3 1,3 0,4 0,6 48,9 48,7 48,4 49,7 48,7 49,6 49,4 90% 80% 70% 60% 50% 42,2 40% 30% 20% 7,8 10% 0% saskolo wignebi saskolo nivTebi tansacmeli (bavSvis) tansacmeli fexsacmeli (bavSvis) fexsacmeli sasaubro baraTi medikamentebi arabeneficiarebi ar SemiZenia ar mimiRia 100% 2,1 1,9 47,9 48,1 2,6 SeviZine an/da miviRe daxmarebis saxiT 1,0 2,0 0,6 49,0 48,0 49,4 4,9 90% 80% 70% 39,9 60% 50% 47,4 40% 45,1 30% 20% 7,8 10% 0% saskolo wignebi saskolo nivTebi tansacmeli (bavSvis) tansacmeli 58 fexsacmeli (bavSvis) fexsacmeli sasaubro baraTi medikamentebi gamokiTxuli 2200 ojaxidan mxolod 14 ojaxi ikmayofilebs pirvelad saWiroebebs. aqedan 1 beneficiari da 13 arabeneficiari ojaxia. ojaxebis ZiriTad saWiroebebad isev sakvebi, medikamentebi da samedicino momsaxureba saxeldeba. maCveneblis sididiT am komponentebs mcirediT Camouvardeba sayofacxovrebo pirobebis maCvenebeli. raodenobriv kvlevaSi monawile ojaxebi sakuTar materialur mdgomareobas ukuduresad cudad miiCneven. rogorc beneficiari, aseve arabeneficiari ojaxebis absoluturi umravlesoba ganacxadebs, rom Semosavali saerTod ar yofniT an saukeTeso SemTxvevaSi SeuZliaT mxolod sakvebi produqtebis SeZena. raodenobrivi kvlevis dros interviuerebis mier Sefasda gamokiTxuli ojaxebis socialuri mdgomareoba. interviueris SefasebiT, gamokiTxuli beneficiari ojaxebis 37% ukiduresad Ratakia. aRniSnuli maCvenebeli arabeneficiarebis SemTxvevaSi 8%-s Seadgens (ix. diagrama #18) #18). raodenobrivi kvlevis dros interviueris mier aseve Sefasda ojaxebis sayofacxovrebo pirobebi. interviueris SefasebiT, beneficiari ojaxebis 37%-is sayofacxovrebo pirobebi Zalian cud mdgomareobaSia. aRniSnuli maCvenebeli arabeneficiari ojaxebis SemTxvevaSi Seadgens 15 %-s (ix.diagrama #19). #19). 59 diagrama #18 interviueris Sefaseba - socialuri mdgomareoba beneficiari 2% 20% 37% ukiduresad Rataki/SimSilobs Rataki/Zlivs ikmayofilebs SimSils Raribi/metRaribi/met-naklebad ikmayofilebs SimSils saSualo SeZlebis/ikmayofilebs SimSils 41% arabeneficiari ukiduresad Rataki/SimSilobs 11% 1% 8% 29% Rataki/Zlivs ikmayofilebs SimSils Raribi/metRaribi/met-naklebad ikmayofilebs SimSils saSualo SeZlebis/ikmayofilebs SimSils saSualoze maRali SeZlebis/iRebs saWiro odenobis sakvebs 60 51% diagrama #19 interviueris Sefaseba - sayofacxovrebo pirobebi beneficiari 8% 1% Zalian cud mdgomareobaSia 47% cud mdgomareobaSia saSualo mdgomareobaSia normalur mdgomareobaSia 44% arabeneficiari 6% 1% 15% Zalian cud mdgomareobaSia 45% cud mdgomareobaSia saSualo mdgomareobaSia normalur mdgomareobaSia karg mdgomareobaSia 33% 61 rogorc ukve aRiniSna, raodenobrivi kvlevis dros ojaxebi afasebdnen sakuTar materialur mdgomareobas da aseve interviueris mier fasdeboda ojaxebis socialuri statusi. Sedegad gamovlinda, rom im ojaxebis umetesoba, romlebmac ganacxades, rom Semosavali ar hyofniT, an ukeTes SemTxvevaSi mxolod sakvebis SeZena SeuZliaT, interviueris mier Sefasda rogorc ukiduresad Rataki an Rataki. programis mizanmimarTulebis SefasebisTvis, interviueris mier socialuri mdgomareobis Sefasebis gaTvaliswinebiT, SeiZleba davaskvnaT, rom socialuri programa ver faravs Rataki ojaxebis 37,3%-s. aRniSnuli procentuli maCvenebeli aris gamokiTxul arabeneficiarTagan ojaxebis is raodenoba, vinc interviueris mier Sefasda rogorc ukiduresad Rataki/Rataki (ix.diagrama #20). #20). diagrama #20 ojaxebis mdgomareobis TviTSefaseba/interviueris Sefaseba 62,7% 78,2% beneficiari, Sefaseba ukiduresad Rataki/Rataki beneficiari, Sefaseba Raribi/saSualo SeZlebis arabeneficiari, Sefaseba ukiduresad Rataki/Rataki 37,3% 21,8% 62 arabeneficiari, Sefaseba Raribi/saSualo SeZlebis rac Seexeba beneficiar ojaxebs, maTgan 99,2%-s daeniSna daxmareba. aqedan 78,4% interviueris mier Sefasda rogorc ukiduresad Rataki/Rataki, xolo 21,*6% 6%_rogorc Raribi/saSualo SeZlebis (ix sqema @#1). sqema @#1 beneficiari ojaxebis mier daxmarebis miReba da interviueris mier maTi Sefaseba 63 janmrTelobis dazRvevis programa raodenobrivi kvlevis farglebSi gamokiTxuli 2200 Raribi ojaxebis 73,7%-s (1622 ojaxi) kvlevis mimdinareobis dros miRebuli hqonda samedicino dazRvevis vauCeri. ojaxebis 18,1%ma ganacxada, rom mas ar ekuTvnis samedicino dazRvevis vauCeri, xolo 6,8%-s kvlevis mimdinareobisas ar hqonda aRebuli vauCeri, magram gegmavda aRebas (ix. diagrama #21) 21). diagrama #21 samedicino dazRvevis vauCeris miReba 73,7% 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 18,1% 6,8% diax vauCeris mimRebi ara, vauCeri ara, vauCeri jer ar ar mekuTvnis mimiRia 1622 ojaxidan 1,3% vauCeris Sesaxeb ar msmenia 1600-ma 0,0% ara, ar vapireb vauCeris aRebas mimarTa kerZo sadazRvevo kompanias da miiRo jandacvis polisi. aRniSnuli ojaxebidan 1057 ojaxi fuladi socialuri programis beneficiaria. aRsaniSnavia aseve, rom daxmarebis im 22 ojaxidan, romlebmac ar mimarTes kerZo sadazRveo kompanias, 8 64 fulad socialur daxmarebas iRebs, anu maTi sareitingo qula 57 000-ze naklebia. im 22 ojaxidan vinc, ar mimarTa kerZo kompanias, 6 ar asaxelebs mizezs; 6 ojaxs ar hqonda informacia sadazRvevo kompaniebis Sesaxeb; xolo 4 ojaxs kvlevis mimdinareobisas jer ar hqonda vauCeri ganaRdebuli da gegmavda sadazRveo kompaniisTvis mimarTvas (ix. diagrama #22 #22) 22). diagrama # 22 kerZo sadazRveo kompaniaze armimarTvis mizezebi 6 6 6 5 4 4 3 3 2 2 1 1 0 ar hqonda informacia sadazRveo kompaniebis Sesaxeb ar asaxelebs mizezs dazRvevis ver vauCeri aqvs gadavwyvita da gegmavs romeli ganaRdebas kompania aerCia fizikurad ver SeZlo misvla elodeba agents binaze jandacvis polisis mqone 1600 ojaxidan 29 ojaxSi erT wevrs mainc ar aqvs polisi. aRniSnuli 29 ojaxidan 20 ojaxs saerTod arc ucdia mizezebis dadgena; 4-ma ojaxma mimarTa sadazRveo kompanias, magram ver miiRo 65 Sesabamisi informacia; 2 ojaxisTvis aRniSnuli SemTxveva demografiuli cvlilebiT iyo ganpirobebuli; xolo 3 ojaxi mizezs ar asaxelebs. raodenobrivi kvlevis dros jandacvis polisTan mimarTebaSi moxda rogorc polisis mqone ojaxebis gamokiTxva, aseve im ojaxebisac, romlebsac jer ar auRiaT polisi. SerCevaSi aseve iyven iseTi ojaxebic, romlebic saerTod ar arian janmrTelobis dazRvevis programis beneficiarebi, magram gamoikiTxen programis beneficiarebis msgavsad. miuxedavad imisa, jandacvis polisi ekuTvnodaT Tu ara, gamokiTxulma 2200-ma ojaxma daasaxela maTTvis sasurveli sadazRvevo kompania (ix.diagrama #23). #23). diagrama #23 gamokiTxuli Raribi ojaxebisTvis sasurveli sadazRveo kompaniebi (%) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 1,0 1,4 2,5 tao partniori vesti apap-X-ra ai si jgufi imedi L jer ar gadamiwyevtia arqimedes global jorjia 5,1 irao 12,1 saxalxo dazRveva 20,1 ar vici 26,2 ji pi ai holdingi 31,2 aldagi bi si ai 0,0 5,0 66 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 2200 ojaxis mier dasaxelebul sadazRvevo kompaniebs Soris 31,2% “aldagi bi si ai”-ze modis, xolo 26,2% da 12,1% Sesabamisad nawildeba “ji pi ai holdingsa” da “saxalxo dazRevaze”. sadazRvevo kompaniebze gadanawilebuli procentuli maCveneblebis struqtura msgavsia programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mixedviT (ix. diagrama #24) diagrama #24 janmrTelobis dazRvevis programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebisTvis sasurveli sadazRveo kompaniebi (%) 5,0 jer ar gadamiwyevtia 0,2 3,2 0,3 imedi L programis arabeneficiari 0,4 0,4 0,7 3,2 ai si jgufi arqimedes global jorjia programis beneficiari 5,2 irao 57,8 5,3 ar vici 7,5 5,2 saxalxo dazRveva 14,8 12,5 ji pi ai holdingi 31,7 17,5 aldagi bi si ai 0,0 10,0 20,0 30,0 36,7 40,0 50,0 60,0 raodenobrivi kvlevis dros respodentebi aseve asaxelebdnen im mizezebs, Tu ratom airCies an airCevdnen konkretul sadazRvevo kompanias. gamokiTxuli 2200 ojaxidan 49,8% ver 67 asaxelebs konkretuli kompaniis arCevis mizezs, xolo 18,7%s azriT, gadawyvetilebis miRebis mniSvnelovani faqtori xelsayreli pirobebia. gamokiTxuli 2200 ojaxidan 10,5%-is gadawyvetilebaze naTesavis, megobris an mezoblis rCeva axdens gavlenas (ix. diagrama #25 #25). 25). diagrama #25 sadazRvev sadazRvevo kompaniis arCevis mizezebi 49,8% 50,0 ar vici 45,0 xelsayreli pirobebis gamo 40,0 naTesavma/megobarma/mezobelma mirCia cnobadi kompania 35,0 sxva 30,0 ojaxis/poliklinikis eqimis/eqTnis rCeviT 25,0 20,0 kompaniis warmomadgeneli iyo mosuli 18,7% 15,0 adgilmdebareobis gamo 10,5% 10,0 8,2% 5,6% 3,5% 5,0 3,0% 0,9% 0,0 zemoT aRniSnuli janmrTelobis maCveneblebis dazRvevis struqtura programis msgavsia beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mixedviT. programis beneficiarTa 44,1%, xolo arabeneficiarTa 65,11% ver asaxelebs konkretuli sadazRvevo kompaniis arCevis mizezs (ix.diagrama #26). 68 diagrama #26 sadazRvev sadazRvevo kompaniis arCevis mizezebi - janmrTelobis dazRvevis programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebi (%) 0,17 4,1 0,17 7,7 0,17 4,7 kompaniis warmomadgeneli iyo mosuli sxva ojaxis/poliklinikis eqimis/eqTnis rCeviT programis arabeneficiari programis beneficiari 65,11 ar vici 44,1 9,52 7,5 5,68 12,3 cnobadi kompania naTesavma/megobarma/mezobelma mirCia 0,17 1,1 adgilmdebareobis gamo 19,03 18,6 xelsayreli pirobebis gamo 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 janmrTelobis dazRvevis polisis mqone 1600 ojaxidan 683 ojaxma kvlevis mimdinareobis periodisTvis gamoiyena polisi, xolo 917-s ar gamouyenebia. kvlevis farglebSi ojaxebi asaxelebdnen im samedicino momsaxurebas, risTvisac gamoiyenes polisi. aRniSnuli komponenti aseve gamokvleul iqna im ojaxebSic, romlebsac jer ar gamoiyenebiaT polisi an saerTod ar arian janmrTelobis dazRvevis programis beneficiarebi. sul gamokiTxuli 2200 ojaxidan 67,1%-ma eqoskopiuri, rentgenologiuri, 69 hospitalizaciasTan dakavSirebuli laboratoriuli da instumentuli gamokvleva daasaxela (ix.diagrama #27). #27). diagrama #27 janmrTelobis dazRvevis polisiT gaTvaliswinebuli momsaxurebis gamoyeneba (2200 ojaxi) 67,1% gadaudebeli ambulatoriuli da stacionaruli momsaxureba eqimis daniSnulebiT eqoskopiuri da rentgenologiuri gamokvlevebi, gegmiur hospitalizaciasTan dakavSirebuli laboratoriuli da instrumentuli gamokvlevebi 49,1% SSmp statusis misaniWeblad socialuri esqpertizisaTvis ambulatoriuli gamokvlevebi (garda maRal teq. gamokvlevebisa, komp. tomografiisa da birTvul magniturmagnitur-rezonansuli gamokvlevebisa gadaudebeli stacionaruli momsaxureba; garTulebul orsulobasTan dakavSirebuli hospitalizacia gegmiuri qirurgiuli operaciebi qimioTerapiisa da sxivuri Terapia mSobiarobisa xarjebi – 400 laris farglebSi 10,8% 5,8% ar vici 1,9% 1,0% 0,5% 0,7% rac Seexeba konkretulad im ojaxebs, visac kvlevis mimdinareobisTvis gamoyenebuli hqonda polisi (683), maT mier dasaxelebuli samedicino momsaxurebebis struqtura msgavsia kvlevaSi monawile ojaxebis mTliani raodenobis mier 70 dasaxlebuli momsaxurebebisa. am SemTxvevaSic ZiriTadad saxeldeba eqoskopiuri, rentgenologiuri, hospitalizaciasTan dakavSirebuli laboratoriuli da instrumentuli gamokvleva da Semdgom gadaudebeli ambulatoriuli da stacionaluri momsaxureba (ix. diagrama #28) 28). diagrama #28 ojaxebis mier samedicino momsaxurebis gamoyeneba (683 ojaxi) ojaxi) eqimis daniSnulebiT eqoskopiuri da rentgenologiuri gamokvlevebi, gegmiur hospitalizaciasTan dakavSirebuli laboratoriuli da instrumentuli gamokvlevebi 821 gadaudebeli ambulatoriuli da stacionaruli momsaxureba gegmiuri qirurgiuli operaciebi qimioTerapiisa da sxivuri Terapia gadaudebeli stacionaruli momsaxureba; garTulebul orsulobasTan dakavSirebuli hospitalizacia 375 mSobiarobisa xarjebi – 400 laris farglebSi SSmp statusis misaniWeblad socialuri esqpertizisaTvis ambulatoriuli gamokvlevebi (garda maRal teq. gamokvlevebisa, komp. tomografiisa da birTvul magniturmagnitur-rezonansuli gamokvlevebisa ar vici 149 14 raodenobriv kvlevaSi 11 monawile 11 8 ojaxebis 1 umetesoba medikamentebs TveSi saSualod 1-2jer SeiZens (ix. diagrama#29). 71 diagrama # 29 medikamentebis yidvis sixSire 60,0 51,4% 50,0 40,0 28,0% 30,0 20,0 12,1% 10,0 5,7% 1,5% 1,3% 0,0 TveSi 11-2 jer kviraSi 11-2 jer sam TveSi erTxel saerTod ar vyidulob weliwadSi 1-2-jer yoveldRe gamokiTxuli 2200 ojaxidan medikamentebze xarji gawia 1773-ma ojaxma (ix. sqema #2) #2). aRniSnuli ojaxebidan TiToeulis mier saSualod gaweuli xarji Seadgens 34, 9 lars TveSi. sqema #2 #2 respodentebi ,romlebmac daxarjes Tanxa medikamentebze 1773 aqvs polisi ar aqvs polisi 1324 449 gamoiyena polisi ar gamouyenebia polisi 585 739 saSualo xarji saSualo xarji 42.8 lari 27.2 lari 72 rac Seexeba samedicino momsaxurebas, im ojaxebidan, romlebmac gamoiyenes janmrTelobis dazRvevis polisi (sul 683 ojaxi) 15-ma ojaxma gaswia xarji samedicino momsaxurebaze. aRniSnuli xarji Seadgens saSualod 16 lars. rac Seexeba im ojaxebs, visac aqvs polisi, magram jer ar gamouyenebiaT (917 ojaxi), maTgan 31-ma ojaxma gaswia xarji samedicino momaxurebaze. aRniSnuli xarji Seadgens saSualod 29 lars (ix. sqema #3 #3). sqema #3 sul polisi aqvs 1600 polisi gamoiyena 683 samedicino momsaxurebaze xarji ar gauwevia 668 polisi ar gamouyenebia 917 samedicino momsaxurebaze xarji gaswia 15 samedicino momsaxurebaze xarji ar gauwevia 886 samedicino momsaxurebaze xarji gaswia 31 saSualo xarji saSualo xarji 29 lari 16 lari 73 Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programa raodenobrivi kvlevis farglebSi gamokiTxuli 2200 Raribi ojaxidan 1508 ojaxs kvlevis mimdinareobis dros miRebuli hqonda Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis paketi (ix. diagrama # 30). 30). diagrama # 30 meriis socialuri SeRavaTebis paketis miReba diax ara ar mekuTvnis socialuri paketi 282 410 1508 aRniSnuli 1508 ojaxidan 26%-ma ar icis, Tu ra socialur SeRavaTebs iTvaliswinebs aRniSnuli paketi. meriis socialuri paketis mqone ojaxebs Soris 26 ojaxSi erT wevrs mainc ar aqvs individualuri SeRavaTebis paketi. aRniSnuli 26 ojaxidan 7 ojaxi ecada meriaSi mizezebis dadgenas magram ver miiRo Sesabamisi informacia; 13 ojaxs saerTod ar ucdia mizezebis dadgena; xolo 6 ojaxi meriis SeRavaTebis paketis arqonis mizezs ver asaxlebs. 74 socialuri \raodenobrivi kvlevis farglebSi meriis socialuri SeRavaTebis paketTan mimarTebaSi gamokvleul iqna rogorc paketis mqone ojaxebi, aseve is ojaxebic, romelTac jer ar miuRiaT socialuri SeRavaTebis paketi an saerTod ar ekuTvniT. gamokiTxuli 2200 ojaxidan rogorc programis beneficiari, aseve arabeneficiari ojaxebis umetesobam icis, rom aRniSnuli paketi iTvaliswinebs transportirebasTan dakavSirebul SeRavaTebs. sxva SeRavaTebis informirebulobis done SedarebiT dabalia (ix. cxrili #9) #9). cxrili #9 programis arabeneficiari (ar sargeblobs SeRavaTiT) 75%75%-iani fasdakleba metroTi mgzavrobisas 1725 1134 591 1169 556 2 75%75%-iani fasdakleba municipaluri avtobusiT mgzavrobisas 1934 1216 718 1342 592 3 50%50%-iani fasdakleba wylis gadasaxadsa da narCenebis gatanis safasurze 1213 701 868 345 jami dasaxeleba 75 ar aris informirebuli 1 # informirebulia programis beneficiari (sargeblos SeRavaTiT) meriis socialuri SeRavaTebis paketiT gaTvaliswinebuli momsaxurebebiT sargebloba da informirebuloba 512 programis beneficiari (sargeblos SeRavaTiT) programis arabeneficiari (ar sargeblobs SeRavaTiT) ufaso aRzrdaaRzrda-ganaTleba municipalur skolamdeli aRzrdis dawesebulebebSi 66 25 41 38 28 5 ufaso swavleba q.Tbilisis samusiko da saxelovnebo skolebSi 39 16 23 17 22 6 ufaso swavleba q.Tbilisis moswavlemoswavleaxalgazrdobis saxlebSi 31 9 22 11 20 7 ufaso swavleba q.Tbilisis sportul skolebSi 17 7 10 6 11 8 saxemlwifo muzeumebSi, municipalur sagamofeno darbazebsa da biblioTekebSi ufaso Sesvla 20 5 15 9 11 9 erovnuli gamocdebis Cabarebis Semeg akreditirebuli umaRlesi saswavleblebis fasian seqtorze Caricxvis SemTxvevaSi swavlebis semestruli Rirebulebis Tanagadaxda 50%50%-is odenobiT 24 5 19 9 15 10 siRaribis programis monawile 100 wels miRweuli xandazmulTaTvis 600 lari. 7 4 3 3 4 11 ojaxisTvis komunaluri gadasaxadebis 1008 579 429 Tanagadaxda erTjeradad, weliwadSi 60 laris odenobiT Tanxis daricxviT 730 278 76 ar aris informirebuli 4 informirebulia dasaxeleba jami # programis beneficiari (sargeblos SeRavaTiT) programis arabeneficiari (ar sargeblobs SeRavaTiT) 8 3 5 3 5 13 mravalSviliani ojaxis (sami da meti Svili) 18 wlamde asakis TiToeuli 21 bavSvisaTvis materialuri daxmareba 20 laris odenobiT 10 11 11 10 14 sakomunikacio gadasaxadis nawilobrivi anazRaureba erTjeradad 22 laris odenobiT Tanxis daricxviT 458 309 149 322 136 15 meme-3, meme-4, meme-5 da meti Svilis dabadebisTvis erTjeradi materialuri daxmare daxmarebis gacema (me(me-3 Svilze 600 lari, meme-4-ze 800 lari da Semdegze zeviT) 16 ar vici jami ar aris informirebuli invalidi bavSvebisaTvis saqarTvelos mTis da zRvis kurortebze ufaso dasveneba informirebulia 12 dasaxeleba # 2 1 1 1 1 115 1 114 78 37 aRsaniSnavia, rom transportirebaze gaTvaliswinebuli SeRavaTebi mniSvnelovnad amcirebs Raribi ojaxebis mier transportirebaze gaweul xarjebs. raodenobriv kvlevaSi monawile 2200 ojaxidan 1760 ojaxi swevs xarjs trasnportirebaze. is ojaxebi, vinc sargebloben meriis socialuri SeRavaTebis paketiT, transportirebaze TveSi 77 saSualod 6,3 lars xarjaven. rac Seexeba ojaxebs, romelTac ar aqvT SeRavaTebis paketi, maT mier transportirebaze gaweuli yovelTviuri xarji 13,5 lars Seadgens. Raribi ojaxebi gadaadgilebisTvis ZiriTadad metrosa da avtobuss iyeneben (ix. cxrili # 10). 10). cxrili # 10 transportirebaze gaweuli xarjebi (lari, Tve) # dasaxeleba 1 metroTi mgzavroba 2 municipaluri avtobusiT sargebloba saSualo programis beneficiariB N programis arabeneficiari 3,93 3,08 5,68 4,43 3,27 6,95 meriis socialuri SeRavaTebis paketi mniSvnelovan rols asrulebs aseve komunaluri gadasaxadebis kuTxiTac. SeRavaTebis paketis mqone ojaxebis mier gaweuli xarjebi bevrad Camouvardeba im ojaxebis xarjebs, visac ar aqvT Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis paketi (ix. cxrili #11) #11). cxrili #11 komunalur gadasaxadebze gaweuli xarjebi (lari, Tve) # dasaxeleba saSualo programis beneficiariB N programis arabeneficiari 1 wylis gadasaxadi 2,81 1,97 4,59 2 narCenebis gatana 1,75 1,28 2,65 3 satelefono gadasaxadi 4,74 4,34 5,49 78 saxelmwifo socialuri programebis Sefasebebi raodenobrivi kvlevis farglebSi Raribma ojaxebma Seafases saxelmwifo socialuri programebi. kvlevis dros Sefasda ojaxebis damokidebuleba fuladi socialuri daxmarebis programis, janmrTelobis dazRvevis programisa da Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programis mimarT. gamokiTxuli 2200 ojaxis 37%-is azriT, socialuri daxmarebis programa arasamarTlianad mimdinareobs; Tumca danarCeni 63%is azriT programa met-naklebad samarTliania da fulad socialur daxmarebas yvelaze Rataki ojaxebi iReben. gansxvavebulia programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebis damokidebuleba. logikuria, rom beneficiarTa umetesoba programas met-naklebad samarTlianad miiCnevs, arabeneficiarTa umetesoba ki_ piriqiT (ix. diagrama #31). diagrama #31 fuladi socialuri daxmarebis programis Sefaseba beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mier beneficiari 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 arabeneficiari 61,8% 34,5% 70,4% 24,7% 4,9% samarTliania 3,6% metmet-naklebad samarTliania 79 arasamarTliania gamokiTxuli 2200 ojaxi miiCnevs, rom fuladi socialuri daxmarebis miRebiT ZiriTadad kvebis racionis gaumjobesebaa SesaZlebeli. 15,8%-s azriT, fuladi socialuri daxmareba arafers cvlis ojaxis materialuri mdgomareobis TvalsazrisiT *(ix. diagrama # 32) 32). diagrama #32 fuladi socialuri daxmarebis gavlena ojaxebis mdgomareobaze 15,8% 74,9% kvebis racionis gaumjobeseba sayofacxovrebo pirobebis gaumjobeseba 7,3% sxva 2,0% aranairi cvlileba fuladi socialuri daxmarebis zegavlenas ojaxis materialur mdgomareobaze met-naklebad erTnairad afaseben programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebi (ix. diagrama # 33). diagrama #33 fuladi socialuri daxmarebis gavlena ojaxebis mdgomareobaze programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mixedviT 77,7% 72,0% 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 beneficiari 1,9% kvebis racionis gaumjobeseba 2,2% sayofacxovrebo pirobebis gaumjobeseba 80 6,4% sxva arabeneciari 8,3% 14,0% 17,5% aranairi cvlileba janmrTelobis dazRvevis programas gamokiTxuli 2200 ojaxidan 26,^6% arasamarTlianad miiCnevs; Tumca 73,4%-is azriT, programa met-naklebad samarTliania da yvelaze gaWirvebuli ojaxebi sargebloben ufaso samedicino momsaxurebiT. gansxvavebulia janmrTelobis dazRvevis programis Sefaseba programis beneficiarebis da arabeneficiarebis mier, Tumca sagulisxmoa is faqti, rom programis arabeneficiarTa 32,4% programis mimdinareobas met-naklebad samarTlianad afasebs (ix. diagrama # 34) 34). diagrama # 34 janmrTelobis dazRvevis programis Sefaseba beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mier 70,0 60,0 67,7% beneficiarebi 59,8% arabeneficiarebi 50,0 40,0 29,0% 27,7% 30,0 20,0 11,3% 4,7% 10,0 0,0 samarTliania \gamokiTxuli 2200 metmet-naklebad samarTliania ojaxidan arasamarTliania umetesoba miiCnevs, rom janmrTelobis dazRvevis programiT sargeblobiT mcirdeba mkurnalobaze gaweuli xarjebi; Tumca 11%-s azriT, programaSi monawileobiT araferi icvleba *(ix. diagrama # 35) 35). 81 diagrama #35 janmrTelobis dazRvevis programis gavlena ojaxebis mdgomareobaze 6,3% 2,3% mkurnalobis xarjebis Semcireba 0,5% 11,0% aranairi cvlileba 79,9% janmrTelobis mdgomareobis gaumjobeseba samedicino momsaxurebaze xelmisawvdomoba sxva janmrTelobis dazRvevis programiT sargeblobis gavlenas ojaxis materialur mdgomareobaze TiTqmis erTnairad afaseben janmrTelobis dazRvevis programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebi (ix. diagrama # 36) 36). diagrama # 36 janmrTelobis dazRvevis programis gavlena ojaxebis mdgomareobaze programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mixedviT 90,0 80,3% 78,8% 80,0 70,0 beneficiarebi 60,0 arabeneficiarebi 50,0 40,0 30,0 11,6% 9,7% 5,8% 7,5% 20,0 10,0 1,9% 3,3% 0,4% 0,7% 0,0 mkurnalobis xarjebis Semcireba aranairi cvlileba janmrTelobis mdgomareobis gaumjobeseba 82 samedicino momsaxurebaze xelmisawvdomoba sxva rac Seexeba Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programas, gamokiTxuli 2200 ojaxidan 75,8% miiCnevs, rom programa met-naklebad samarTlianad mimdnarebs; 24,2%-is azriT ki, socialuri SeRavaTebis programa arasamarTliania. beneficiari da arabeneficiari ojaxebi sxvadasxvanairad afaseben aRniSnul programas, Tumca programis arabeneficiarTa 37,6% fiqrobs, rom meriis socialuri SeRavaTebis programa met-naklebad samarTlianad mimdinareobs (ix. (ix. diagrama #37) #37). diagrama #37 socialuri SeRavaTebis programis Sefaseba beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mier 70,0 60,0 beneficiari 62,4% 59,9% arabeneficiari 50,0 33,4% 30,8% 40,0 30,0 6,8% 20,0 6,6% 10,0 0,0 samarTliania metmet-naklebad samarTliania arasamarTliania gamokiTxuli 2200 ojaxidan umetesoba miiCnevs, rom meriis socialuri gaweuli SeRavaTebis xarjebi; paketiT Tumca sargeblobiT 11,8%-s azriT, mcirdeba programaSi monawileobiT da socialuri SeRavaTebis paketis gamoyenebiT araferi icvleba *(ix. diagrama # 38) 38). 83 diagrama # 38 socialuri SeRavaTebis programis gavlena ojaxebis mdgomareobaze xarjebis Semcireba 81,1% 11,8% aranairi cvlileba meti gadaadgilebis saSualeba 6,3% 0,5% 0,1% ganaTlebis miRebis saSualeba sxva meriis socialuri SeRavaTebis programis gavlenas ojaxis materialur mdgomareobaze TiTqmis erTnairad afaseben programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebi (ix. diagrama # 3*9). diagrama # 39 socialuri SeRavaTebis programis gavlena ojaxebis mdgomareobaze programis beneficiari da arabeneficiari ojaxebis mixedviT 90,0 82,3% 78,6% 80,0 70,0 beneficiari 60,0 arabeneficiari 50,0 40,0 30,0 10,4% 20,0 14,9% 10,0 6,9% 5,1% 0,4% 0,7% 0,0% 0,4% 0,0% 0,3% 0,0 xarjebis Semcireba aranairi cvlileba meti gadaadgilebis saSualeba 84 ganaTlebis miRebis saSualeba sxva baga baRiT sargeblobis gamo muSaobis dawyeba raodenobrivi kvlevis dros aseve Sefasda socialur programebTan mimarTebaSi Raribi ojaxebis kmayofilebis done. Raribma ojaxebma Seafases fuladi socialuri daxmarebis programa, janmrTelobis dazRvevis programa da Tbilisis meriis socialuri SeRavaTebis programa (ix. diagrama #40. #40. diagrama #40 socialuri programebis mimarT Raribi ojaxebis kmayofilebis done (%) meriis socialuri SeRavaTebis paketi janmrTelobis dazRvevis programa socialuri daxmarebis programa 11,9 9,6 ar vsargeblob 18,2 7,4 10,6 6,0 9,1 5,8 6,5 ar vici Zalian ukmayofilo 28,3 24,2 31,6 ukmayofilo kmayofili 4,7 3,7 2,2 Zalian kmayofili 0,0 10,0 41,7 46,0 32,4 20,0 85 30,0 40,0 50,0 informirebulobis done da informaciis wyaroebi Catarebuli raodenobrivi kvlevis farglebSi gamovlinda, Tu ra ZiriTadi sainformacio wyaroebi gaaCniaT Rarib ojaxebs. socialuri daxmarebis arabeneficiarebis programis sainformacio beneficiarebisa wyaroebi da absoluturad identuria (ix. diagrama #41) #41). gamokiTxuli Raribi ojaxebis 87,6% informacias televiziis meSveobiT iRebs. procentuli naTesavis, megobrisa da maCvenebliT mezoblis mier aseve xSiria mowodebuli informacia. diagrama # 41 Raribi ojaxebis informaciis informaciis wyaroebi 90,0 87,6% televizia 80,0 radio 70,0 presa 60,0 naTesavi/megobari/mezobeli 50,0 adgilobrivi mmarTveloba 33,1% 40,0 ubnis poliklinika 30,0 sxva 20,0 10,0 2,5% 6,0% 5,3% 0,0 86 0,3% 0,9% gamokiTxuli 2200 ojaxidan 284 ojaxi saerTod ar uyurebs televizors, aqedan 204 beneficiari da 80 arabeneficiari ojaxi. rac Seexeba satelevizio arxebs, pirvel arCevnad Raribi ojaxebi “rusTavi 2-s” asaxeleben. procentuli maCvenebliT mas mosdevs xolo “imedi,” Semdgom _”sazogadoebrivi mauwyebeli” (pirveli arxi) (ix. diagrama # #42 42). 42). diagrama #42 televiziebi arCevani I 80,0 70,2% arCevani II arCevani III 67,4% 70,0 59,6% 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 10,1% 12,9% 4,8% 0,0 rusTavi 2 15,2% 7,7% 0,0% 0,0% ar vuyureb/ar maqvs televizori 9,1% 6,5% imedi sazogadoebrivi mauwyebeli (pirveli arxi) 12,1% 10,8% 3,7% 3,1% 3,6% 1,1% 1,0% 0,5% 0,5% iveria kavkasia sxva Raribi ojaxebis umetesoba TiTqmis saerTod ar usmens radios da ar ecnoba presas. gamokiTxuli 2200 ojaxidan mxolod 101 ojaxi usmens radios. ZiriTadad dasaxelda radio imedi, “saqarTvelos radio,” “saqarTvelos xma” da “ar daidardo.” 87 rac Seexeba presas, gamokiTxuli 2200-dan mxolod 230 ojaxi ecnoba mas. ZiriTadad dasaxelda “qronoka,” “kviris palitra,” “axali Taoba” da “asaval-dasavali.” socialuri programebis Sesaxeb informacias gamokiTxuli ojaxebi ZiriTadad televiziisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis meSveobiT iReben, aseve xSiria informaciis miReba megobris, naTesavis an mezoblisagan (ix. diagrama #43) #43). diagrama #43 socialuri programebis Sesaxeb informaciis miRebis wyaroebi (%) socialuri daxmarebis programa janmrTelobis dazRvevis programa meriis socialuri SeRavaTebis paketi 40,0 37,4 32,8 35,0 30,6 34,0 28,8 28,8 29,9 29,0 25,8 30,0 25,0 20,0 16,2 15,0 10,0 10,0 2,4 5,0 0,0 televizia adgilobrivi mmarTveloba naTesavi/megobari/mezobeli 88 sxva raodenobrivi kvlevis dros gamokiTxulma ojaxebma (2200) TiToeul programasTan dakavSirebiT daasaxels, Tu ra sakiTxebze arian informirebuli da raze ara. diagrama #43 fuladi socialuri daxmareba (%) ar var informirebuli metmet-naklebad informirebuli var sruliad informirebuli var 100% 90% 80% 42,3 70% 73,8 60% 80,9 66,1 71,0 50% 92,5 94,8 7,4 5,1 95,3 40% 30% 54,2 20% 10% 0% 25,7 3,5 programaSi monawileobis miReba 0,5 ojaxis Sefasebis meTodologia 18,6 0,5 ojaxis Sefasebis kriteriumebi 27,0 29,0 2,0 4,8 daxmarebis daniSvna qulis mixedviT socialuri daxmarebis miReba socialuri damxarebis miRebis SeCereba SeCerebuli soc. daxamrebis miRebis aRdgena 4,5 SeCerebis periodze Tanxis anazRaureba fuladi socialuri daxmarebis programasTan mimarTebaSi kvlevis Sedegad gamovlinda, rom gamoki|Txuli ojaxebis umetesoba informirebulia Tu rogor xdeba programaSi monawileobis miReba. aseve zogierTi maTgani flobs informacias uSualod daxmarebis miRebasTan, qulis daniSvnasa da Sefasebis meTodologiasTan dakavSirebiT. Raribi ojaxebi yvelaze mcire informacias floben fuladi socialuri daxmarebis SeCerebis da Semdeg SeCerebul periodze Tanxis miRebis Sesaxeb (ix. diagrama #43). 43). 89 janmrTelobis dazRvevis programasTan mimarTebaSi kvlevis Sedegad gamovlinda rom, gamokiTxuli 2200 ojaxi ZiriTadad yvelaze metad sadazRvevo informacias kompaniebsa da flobs polisiT polisis gamcem gaTvaliswinebul momsaxurebebze (ix. diagrama diagrama #44) #44). diagrama #44 #44 janmrTelobis dazRvevis programa (%) sruliad informirebuli var metmet-naklebad informirebuli var ar var informirebuli 100% 80% 71,1 66,8 27,7 1,2 30,5 54,5 59,2 39,2 33,9 6,3 6,9 60% 40% 20% 0% qulis mixedviT samedicino vauCeris miReba meriis socialuri informirebulobis 2,7 samedicino vauCeris ganaRdeba polisis gamcemi sadazRveo kompaniebi SeRavaTebis done polisiT gaTvaliswinebuli samedicino momsaxureba programaze gacilebiT maRalia, ojaxebis vidre socialuri daxmarebis programasa da janmrTelobis dazRvevis programaze. gamokiTxuli ojaxebis umetesoba met-naklebad informirebulia socialur paketze da gaTvaliswinebul SeRavaTebze (ix. diagrama #45). #45). 90 paketiT diagrama #45 #45 socialuri SeRavaTebis paketi (%) sruliad informirebuli var metmet-naklebad informirebuli var ar var informirebuli 100% 90% 80% 69,6 70% 59,8 58,0 33,9 33,7 6,3 8,3 60% 50% 40% 30% 20% 28,6 10% 1,8 0% soc. SeRavaTebis paketi qulis mixedviT soc. SeRavaTebis paketi ojaxis yvela wevrze soc. paketiT gaTvaliwinebuli SeRavaTebi gamokiTxuli ojaxebis umetesobam ar icis Tu ras eqceva yuradReba socialuri agentis mier ojaxis Sefasebisas da sareitingo qulis dadgenis dros. Raribi ojaxebi ZiriTadad qulis ganmsazRvrel faqtorad televizorsa da macivars asaxeleben (ix. diagrama #46). 46). diagrama #46 ojaxis azriT, azriT, sareitingo qulis ganmsazRvreli faqtori 72,7% 80,0 70,0 60,0 50,0 televizori macivari fardebi sxva 40,0 30,0 ar vici 22,6% 19,2% 20,0 17,0% 7,2% 10,0 0,0 91 Raribi ojaxebis sareitingo qula umetesoba, da ver romlebmac gaxdnen maRali miiRes fuladi socialuri daxmarebis programis beneficiarebi, miiCneven, rom socialuri agentis Sefaseba iyo araobieqturi. fuladi socialuri daxmarebis programis arabeneficiarebis 31,4%-is azriT, Sefasebis sistema arasworia da swored es aris mizezi, rom maT ar eniSnebaT daxmareba; Tumca 4,4%-is azriT, ganacxadi bevrad Ratakma ojaxebma Seitanes da Sesabamisad am ojaxebs daeniSnaT fuladi socialuri daxmareba (ix. diagrama #47). #47). diagrama #47). fuladi socialuri daxmarebis programis arabeneficiarebis azriT, azriT, daxmarebis ardaniSnvnis mizezebi 70,0 agentis Sefaseba iyo araobieqturi 63,8% Sefasebis principi aris araswori 60,0 50,0 40,0 ganacxadi Seitana bevrad ufro gaWirvebulma ojaxebma 31,4% ar mqonda Sesabamisi dokumentebi 30,0 20,0 4,4% 10,0 0,5% 0,0 92 gamokiTxuli 2200 ojaxidan Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis cxeli xazis (509 509) Sesaxeb informacias mxolod 129 ojaxi (5,9%) flobs. aRniSnuli ojaxebidan 71 ojaxi (6,5%) socialuri fuladi daxmarebis mimRebia, xolo 58 ojaxi (5,3%) - aramimRebi. cxeli xazis meSveobiT saministros mimarTa 129dan 34-ma ojaxma (26,4%), aqedan 16 ojaxi (22,5%) socialuri daxmarebis programis beneficiaria, xolo 18 ojaxi (31,0%) -arabeneficiari. 93 proeqtis mimdinareobisas gamovlenili saintereso SemTxvevebi proeqtis farglebSi TbilisSi Catarebuli kvlevebis mimdinareobisas gamovlinda sxvadasxva ojaxTan dakavSirebuli saintereso SemTxvevebi. dafiqsirda SemTxvevebi, rodesac socialuri momsaxurebis saagentos bazaSi iyo uzustobebi. kerZod, bazaSi myof ojaxebze arasworad iyo miTiTebuli misamarTi. aRniSnulis mizezi rig SemTxvevebSi ojaxis mier sacxovrebeli adgilis Secvla iyo. aseve iyo SemTxvevebi, rodesac erTsuliani ojaxebi kvlevis mimdinareobis peridisaTvis gardacvlilni iyvnen. kvlevis dros gamovlindnen ojaxebi, romelTac SeCerebuli aqvT socialuri daxmarebis miReba da ar floben informacias SeCerebis mizezebis Sesaxeb. gamokiTxulTa Soris iyvnen iseTi Sinameurneobebic, romlebsac daniSnuli hqondaT daxmareba sareitingo qulis Sesabamisad, magram maT daxmareba ar hqondaT miRebuli kvlevis peridisTvis. aseve gamovlinda problemebi janmrTelobis dazRvevis programasTan mimarTebaSi. kvlevis bazaSi iyvnen ojaxebi, romelTac qondaT janmrTelobis dazRveva, magram samedicino dawesebulebebma maT uari uTxres dazRveviT gaTvaliswinebuli ufaso samedicino momsaxurebis gawevaze. 94 gamovlenili saintereso SemTxvevebi ganxilul iqna Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros, socialuri momsaxurebis saagentos, programebis janmrTelobisa saagentosa warmomadgenlebTan. da da Tbilisis socialuri meriis yvela problematuri ojaxis istoria, gamovlenili darRvevebi da uzustobebi gadaecaT zemoT aRniSnul organoebs Sesabamisi RonisZiebebis gasatareblad. angariSSi mocemulia TbilisSi kvlevis dros gamovlenili zogierTi saintereso SemTxveva. konfidencialurobis dacvis mizniT angariSSi ar aris miTiTebuli ojaxebis monacemebi. ojaxs warmoadgens martoxela unarSezRuduli qalbatoni, romelic aris 44 wlis. ojaxis sareitingo qulaa 74780. qalbatoni periodulad mkurnalobs fsiqiatriul dispanserSi da medikamentebiTac fsiqiatriuli dispanseri exmareba. misi sacxovrebeli qalbatoni saxlis iRebs Weri pensias dazianebuli da da avariulia. martoxelobis socialur daxmarebas, rac ar yofnis yofnis kvebazec ki, Sesabamisad komunalur gadasaxadebs ver ixdis. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. orsuliani ojaxis sareitingo qulaa 55120, Sesabamisad iRebs fulad socialur daxmarebas da aseve aqvs janmrTelobis dazRvevis polisi. kvlevis dros RmoCnda, rom ojaxis erTi 95 wevri aris avadmyofi da esaWiroeba mkurnaloba. ojaxis gancxadebiT, saavadmyofom uari ganacxada janmrTelobis dazRvevis polisiT momsaxurebaze. ojaxs ar aqvs Semosavali mkurnalobis xarjebis dasafarad. interviueris SefasebiT, ojaxi aris Rataki. orwevriani ojaxis sareitingo qula aris 64240. ojaxSi cxovrobs erTi pensioneri da erTi Sromisunariani piri. kvlevis dros dadginda, rom ojaxis Semosavali aris mxolod pensia (65 lari),, rac ojaxs kvebaze ar hyofnis da amitom ojaxi ufaso sasadiloSi ikvebeba. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. ojaxi warmodgenilia erT wevriT (70 wlis). igi ar aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi da misi Semosavali aris mxolod pensia. kvlevis Sedegad interviuerma aRmoaCina, rom qalbatoni aris smenadaqveiTebuli da sWirdeba janmrTelobis dazRvevis polisi. qalbatonma nelim aRniSna, rom is pensiiT ver yidulobs medikamentebs da verc normalurad ikvebeba. kvlevis dros qalbatonma ganacxada, rom sami dRea ar miuRia sakvebi usaxsrobis gamo. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. 96 oTxwevriani ojaxis sareitingo qula aris 39030, Sesabamisad ojaxi aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi. kvlevis dros gamovlinda, rom 2008 wlis seqtemberSi ojaxs SeuCerda fuladi socialuri daxmareba. ojaxSi cxovrobs 2 Sromisunariani piri da 2 arasrulwlovani bavSvi. qalbatoni mariami aris martoxela deda. ojaxi cxovrobs saerTo sacxovreblis erT oTaxSi, meuRle patimrobaSia. ojaxs Semosavali ara aqvs. interviueris SefasebiT, ojaxi ukiduresad Ratakia. ojaxi aris 2 -suliani da ar aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi, aseve ar aqvs jandacvis polisi. ojaxSi cxovrobs erTi Sromisunariani qalbatoni da erTi arasrulwlovani bavSvi. ojaxs ar aqvs aranairi fuladi Semosavali da ZiriTadad mas daxmarebas uweven mezoblebi da naTesavebi. qalbaton cicinos esaWiroeba medikamentebi, magram ar aqvs SeZenis saSualeba. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. ojaxis sareitingo qula aris 62960. ojaxSi cxovrobs erTi Sromisunariani (umuSevari), erTi pensioneri da erTi SezRuduli unaris mqone piri (18 wlis), romelsac aqvs cerebraluri dambla. ojaxis Semosavali aris mxolod pensia, rac kvebazec ar hyofnis. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. 97 9-wevriani ojaxis sareitingo qulaa 69630. ojaxSi cxovrobs ori pensioneri, oTxi Sromisunariani da sami arasrulwlovani wevri. ojaxis Semosavali aris mxolod pensia (160 lari,) rac ojaxs kvebazec ar yofnis. interviuers ojaxis erT-erTma wevrma ganucxada, rom sakvebs mxolod bavSvebisTvis yiduloben, xolo ojaxis sxva wevrebi xSirad SimSiloben. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. erTwevriani pensioneri qalbatonis (79 wlis) ojaxis sareitingo qula 90030-ia. qalbatoni lamaras gancxadebiT, socialurma agentma arasworad Seafasa ojaxis socialuri da sayofacxovrebo pirobebi. qalbatonis Semosavali aris pensia, rac kvebazec ki ar hyofnis. interviueris SefasebiT, ojaxi aris Rataki. 5 -wevriani ojaxis sareitingo qula aris 95170. ojaxi ar iRebs fulad socialur daxmarebas, aseve ar aqvs arc jandacvis polisi da arc meriis socialuri SeRavaTebis paketi. ojaxSi cxovrobs ori Sromisunariani arasrulwlovani wevri, romelTagan bavSvi, aseve erT-erTi sami muSaobs damlageblad da misi xelfasis odenoba Seadgens 30 lars TveSi. ojaxi moiTxovs socialuri agentis mier mis xelmeored Sefasebas. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. 98 orsulian ojaxSi cxovrobs ori pensioner qalbatoni (85 da 73 wlis). ojaxis sareitingo qulaa 44500. kvlevis mimdinareobis dros aRmoCnda, rom ojaxs fuladi daxmareba SeuCerda sareitingo qulis cvlilebis gamo. ojaxis Semosavali aris mxolod pensia (160 lari), rac pensioren qalbatonebs kvebazec ar hyofniT. interviueris SefasebiT, ojaxi aris Rataki. ojaxis sareitingo qulaa 40160. socialuri momsaxurebis saagentos mier mowodebul bazaSi aRniSnuli ojaxi dafiqsirebulia rogorc erTwevriani, magram kvlevis dros aRmoCnda, rom ojaxSi cxovrobs ori wevri. aqedan gamomdinare, fuladi socialuri daxmarebis mimRebi aris mxolod erTi wevri. mocemul ojaxSi cxovrobs erTi pensioneri (66 wlis) da erTi Sromisunariani wevri (63 wlis). interviueris SefasebiT, ojaxi aris Rataki. orsuliani ojaxi Sedgeba erTi pensionerisa da erTi Sromisunariani pirisgan. ojaxis sareitingo qula aris 57500 da ojaxi ar aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi. ojaxis erTi wevri aris avad, siaruli ar SeuZlia da esaWiroeba ZviradRirebuli medikamentebi, romelsac usaxsrobis gamo ver yidulobs. ojaxis Semosavali aris mxolod pensia, rac kvebazec ar aris sakmarisi. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. 99 ojaxi ar aris fuladi socialuri damxarebis mimRebi. ojaxi aris oTxwevriani, sadac cxovrobs erTi Sromisunariani, erTi pensioneri da ori arasrulwlovani bavSvi, romelTagan erTi bavSvi aris SezRuduli unaris mqone (7 wlis). bavSvi aris daavadebuli epilefsiiT, aqvs fexebis dambla da ver laparakobs. vinaidan ojaxs pensiis garda sxva aranairi Semosavali ara aqvs, bavSvs ver umkurnales. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki da saswrafod esaWiroeba rogorc fuladi daxmareba, aseve janmrTelobis dazRvevis polisi. martoxela 83 wlis qalbatoni ar aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi. qalbatoni logindaa Cavardnili, mas mezoblebi aqceven yuradRebas da awvdian sakvebs. interviueris SefasebiT, ojaxi aris Rataki da esaWiroeba fuladi socialuri daxmareba. socialuri momsaxurebis saagentos mier mowodebuli bazis Tanaxmad, oTxwevriani ojaxis sareitingo qula aris 47930. 2008 wlis ivnisSi ojaxSi gardaicvala ori wevri, ris Sedegadac moxda fuladi socialuri daxmarebis Sewyveta da ivlisSi ojaxi Sefasdeba xelmeored. Sefasebis Semdeg ojaxis sareitingo qula gaizarda. ojaxma mimarTa saagentos, magram kvlevis periodisTvis pasuxi ar hqonda interviueris SefasebiT, ojaxi aris Rataki. 100 miRebuli. martoxela pensioneri qalbatonis sareitingo qula ari 53540. qalbatonma erT-erT saavadmyofoSi gaikeTa gulis operacia, sadac janmrTelobis dazRvevis polisiT momsaxurebaze uari ganucxades. rogorc auxsnes, aRniSnuli momsaxurebis anazRaurebas polisi ar iTvaliswinebda. qalbatons sWirdeba didi raodenobiT medikamentebi, romlis SeZenas ver axerxebs usaxsrobis gamo. xuTwevriani ojaxis sareitingo qula aris 68090. ojaxis erTerT wevrs esaWiroeba saswrafo gulis operacia. interviu ganxorcielda 2008 wlis 29 noembers. am periodisTvis ojaxs ar hqonda miRebuli janmrTelobis dazRvevis vauCeri da Sesabamisad ver iaRo jandacvis polisi. ojaxi ukiduresad Ratakia da usaxsrobis gamo avadmyofi ver ikeTebs operacias. oTxwevriani ojaxi ar aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi. ojaxSi cxovrobs ori Sromisunariani wevri (umuSevari) da ori arasrulwlovani bavSvi. ojaxi aris konfliqtis zonidan (sofeli Sindisi) da cxovrobs naTesavis binaSi, xolo sakvebiT zogjer sxva naTesavebic exmarebian. ojaxs aranairi Semosavali da qoneba ar gaaCnia. ojaxs SindisSi hqonda saxli, romelic aRar arsebobs. ojaxis erT-erT wevrs esaWiroeba mkurnaloba, rac ver xerxdeba usaxsrobis gamo. 101 interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki (interviu Catarebis TariRia 25.11.2008). xuTwevriani ojaxis sareitingo qula aris 55590. ojaxi aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi, yvela wevrs aqvs janmrTelobis dazRvevis polisi da aseve meriis SeRavaTebis paketi. kvlevis mimdinareobis dros qalbatonma ofeliam acnoba interviuers, rom man Svili miiyvana adgilobriv poliklinikaSi, sadac uari uTxres janmrTelobis dazRvevis polisiT momsaxurebaze. sadazRvevo kompania momsaxurebaze. mizezad ar daasaxeles unazRaurebs interviueris is, xarjebs SefasebiT, ojaxi rom gaweul aris ukiduresad Rataki. samwevriani ojaxi erTian bazaSi daregistrirda 2006 wels. ojaxis sareitingo qula Seadgenda 59050-s. ojaxis Semadgenloba iyo bebia da ori SviliSvili (axalgazrda biWebi). biWebs mSoblebi adre gardaecvalaT, 2008 wels ki bebiac daiRupa da aprilSi moxda ojaxis xelmeored gadamowmeba, ris Sedegadac sareitingo qula gaizarda. ojaxs xelmeored gadamowmebamdec ar miuRia fuladi socialuri daxmareba. ojaxis sacxovrebeli bina sxvisi sakuTrebaa. bebiis gardacvalebis Semdeg binis mflobeli binis daclas moiTxovs 102 da ojaxs mudmivad problemebs uqmnis. ojaxis sayofacxovrebo pirobebi Zalian cud mdgomareobaSia, maT ar aqvT arc eleqtroenergia, arc bunebrivi airi da arc wyali. ojaxis Semosavali aris 170 lari, rac kvebazec ar hyofniT da daxmarebiTac aravin exmarebaT, vinaidan arc naTesavebi hyavT. interviueris SefasebiT, ojaxi aris ukiduresad Rataki. orwevriani ojaxi socialuri saagentos mier mowodebul bazaSi fuladi socialuri daxmarebis programis beneficiaria, Tumca kvlevis dros aRmoCnda, rom aRniSnuli ojaxi am misamarTze ar cxovrobs. mezoblebis mier mowodebuli informaciiT, am misamarTze mocemuli ojaxi arasdros cxovrobda. erTsuliani ojaxi, socialuri momsaxurebis saagentos mier mowodebuli bazis monacemebiT, aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi, magram interviuers kvlevis dros miTiTebul misamarTze sxva ojaxi daxvda, sadac qalbatoni zinas naTesavebi cxovroben. naTesavebis mier mowodebuli informaciiT, qalbatoni zina kvlevis momentisTvis weliwadze meti xnis gardacvlili iyo. erTwevriani ojaxi, romelic ar aris fuladi socialuri daxmarebis mimRebi, mezoblebis 103 mier mowodebuli informaciiT, 2007 wlis oqtomberSi gardaicvala. interviueri ojaxSi mivida 2008 wlis noemberSi. erTsuliani ojaxi, socialuri saagentos mier mowodebuli bazis monacemebiT, fuladi socialuri daxmarebis mimRebia, Tumca kvlevis mimdinareobisas interviuerma mezoblebisgan Seityo, rom qalbatoni Tamara 2 welia gardaicvala. gadamowmebis mizniT Cven mivmarTeT mis Svils, romelic sxva misamarTze cxovrobs da manac dagvidastura aRniSnuli informacia. 104 SeniSvnebi ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociacia 105 angariSze muSaobdnen: ana qaTamiZe mariam nanitaSvili madona kotia daviT merabiSvili mamuka nadareiSvili akaki danelia dizaini naTia zedelaSvili stiliststilist-koreqtori naTia daReliSvili 106
Documentos relacionados
Ot sedem do tri
V mehanizma na chinovnicheskata dlyzhnost osnovno dushevno systojanie e chakaneto! Pyrvo se chaka deset chasá – vremeto za pochivka i zakuska. Chaka se krajat na rabotnoto vreme, sled koeto nastyp...
Leia maisTbilisis kulturisa da turizmis koncefcia
kulturul, komunalur da sxva ZalauflebaTa mTel kompleqss. Sesabamisad, Tu im logikiT vixlmZRvanelebT, rom dedaqalaqi Zalauflebisa da kulturis maqsimaluri koncentraciis adgilia, naTeli xdeba, rom ded...
Leia mais