saqarTvelos da msoflios geografia
Transcrição
saqarTvelos da msoflios geografia
Tamila CubiniZe Tamila CubiniZe saqarTvelos da msoflios saqarTvelos geografia da msoflios VII klasi geografia maswavleblis wigni VIII klasi maswavleblis wigni Tbilisi 2009 Tbilisi 2010 maswavlebli wignis Sinaarsi misalmeba kolegebisadmi VIII klasis standarti saxelmZRvanelos Sesabamisoba standartTan, anu ra codnasa da unarebs SeiZens moswavle saxelmZRvanelos daxmarebiT Sefasebis principebi Sefasebis komponentebi geografiaSi da maTi SerCevis wesi Sefasebis 10-baliani sistema (cxrilis prezentacia) gakveTilis gegmis CarCo da misi Sinaarsi dagegmili gakveTilebis nimuSebi danarTi (aqtivobebi) 2 3 10 15 15 16 25 25 38 I. misalmeba kolegebisadmi mogesalmebiT, pativcemulo kolegebo! gvsurs, warmogidginoT VIII klasis saxelmZRvanelo geografiaSi saqarTvelos da msoflios geografiis saxelwodebiT. axali saswavlo wlidan Tqven miiRebT sagnobriv standarts sazogadoebriv mecnierebebSi, romelSic geografia da istoria cal-calkea warmodgenili. amdenad, saxelmZRvanelos avtorebma gaiTvaliswines axali midgoma, gadaamuSaves da Seqmnes moswavlis wigni iseTi SinaarsiT, rogoriTac swavlebis gamocdileba bevr Tqvengans ukve aqvs da sakmaod warmatebiTac. saxelmZRvaneloSi SexvdebiT TqvenTvis kargad cnobil sakiTxebs, Tumca ramdenime siaxlesac gTavazobT. saxelmZRvanelo 8 nawilisagan Sedgeba. TiToeul nawilSi Temebi paragrafebad aris warmodgenili. teqstisa da ilustraciebis moculoba erTmaneTis proporciulia da 1,5-1,5 gverds moicavs. TiToeul paragrafs Tan axlavs terminTa ganmartebiTi leqsikoni, kiTxvebi da davalebebi. aseve TemasTan dakavSirebuli saintereso informacia, faqtebi da movlenebi rubrikiT `es sainteresoa~. vfiqrob, saxelmZRvanelo xels Seuwyobs swavla-swavlebis procesSi, moswavleebis, rogorc SemecnebiTi, aseve praqtikuli unarebis ganviTarebas. Tamila CubiniZe Tbilisis 151-e sajaro skolis direqtoris moadgile, geografiis maswavlebeli II. VIII II. VIII klasis standarti klasis standarti saqarTvelosa da msoflios geografia saqarTvelosa da msoflios dro da sivrce geo. VIII 1. aanalizebs rukebs da sxva geografiul saSualebebs (fotoebs, grafikebs, cxrilebs, diagramebs, sqemebs); adgens martiv analogebs. geo. VIII 2. gansazRvravs teritoriebis adgilmdebareobas rukaze da aanalizebs mis mniSvnelobas. geografia garemo da socialuri sistemebi saxelmwifo mmarTveloba da politika geo. VIII 3. Seiswavlis mosaxleobis demografiul maxasiaTeblebs da ukavSirebs maT qveynis ganviTarebis perspeqtivas. geo. VIII 11. msjelobs konfliqtebiT cvlilebebze. geo.VIII 4. axasiaTebs mosaxleobis geografiul (gansaxlebis) Taviseburebebsa da migraciis process. geo. VIII 5. axasiaTebs process. urbanizaciis geo. VIII 6. axasiaTebs mniSvnelovan mogzaurobebsa da maT Sedegebs. geo. VIII 7. msjelobs transportis ganviTarebaze uZvelesi droidan dRemde. garemoSi gamowveul geo. III 12. axasiaTebs msoflios regionebis gamoyofis principebs da qveynebis klasifikaciis mniSvnelovan kriteriumebs. geo. III 13. axasiaTebs kavkasiis regions. geo.VIII 14. msjelobs saerTaSoriso organizaciebis mniSvnelobaze. geo. VIII 8. msjelobs vaWrobis rolze ekonomikis ganviTarebaSi. geo.VIII 9. msjelobs kulturisa da ganaTlebis sivrce-droiT Taviseburebebze. geo.VIII 10. msjelobs mniSvnelovani politikuri da ekonomikuri procesebiT gamowveul socialur cvlilebebze 3 Sedegebi da indikatorebi dro da sivrce geo. VIII 1. aanalizebs rukebs da sxva geografiul saSualebebs (fotoebs, grafikebs, cxrilebs, diagramebs da sqemebs); adgens martiv analogebs. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: • kiTxulobs da xsnis geografiul saSualebebze, rukebisa da topografiul rukebze warmodgenil geografiul informacias; legendis saSualebiT kiTxulobs rukebis Sinaarssa da masze mocemul informacias gamoxatavs sxvadasxva formiT (mag.: werilobiT an cxrilis saxiT); mocemuli informaciis safuZvelze SeuZlia Seqmnas am miznisTvis metad morgebuli geografiuli saSualeba (sqema, diagrama, grafiki...); xatavs mSobliuri mxaris martiv rukas da urTavs Sesabamis legendas; • adgens wina epoqis lokaluri garemos (mcire dasaxlebuli punqti: sofeli, ubani daAa.S.) mentalur gegmas da adarebs amave adgilis Tanamedrove gegmas; msjelobs, Tu ra anTropogenuli cvlilebebi ganicada garemom am or epoqas Soris; • konturul rukaze daaqvs saaTobrivi sartylebi dadgenili wesis mixedviT da adarebs Tematur rukas; msjelobs, rogorc wesi, ratom ar emTxveva saaTobrivi sartylebis sazRvari meridianebs; • warmosaxviT _ rukis daxmarebiT mogzaurobs dedamiwis garSemo aRmosavleTidanNdasavleTisken an piriqiT; msjelobs TariRTa cvlis xazis daniSnulebasa da ganlagebis principebze; aseve mogzaurobisas Seqmnil uxerxulobebze da maTi daZlevis saSualebebze. geo. VIII 2. gansazRvravs teritoriebis adgilmdebareobas rukaze da aanalizebs mis mniSvnelobas. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: • sakoordinato badis gamoyenebiT gansazRvravs sxvadasxva adgilis mdebareobas, maT Soris manZilebsa da mimarTulebebs (msoflios mniSvnelovani qveynebi da dedaqalaqebi, saqarTvelos regionebi da administraciuli centrebi); • iyenebs rukas da msjelobs saqarTvelos mdebareobaze regionaluri da msoflio masStabiT. adarebs romelime sxva qveynis mdebareobas; • jgufuri muSaobisas TiToeuli jgufi irCevs bunebrivi maxasiaTeblebiT an geografiuli mdebareobiT mkveTrad gansxvavebul qveyanas eqspediciis Casatareblad da klasis winaSe warmoadgens misi ganxorcielebisaTvis martiv gegmas (mizani, marSruti, dro, gadaadgilebis saSualeba, arCeuli marSrutis upiratesoba sxvebTan SedarebiT, wasaRebi nivTebis sia da a.S.). 4 garemo da socialuri sistemebi geo. VIII 3. Seiswavlis mosaxleobis demografiul maxasiaTeblebს da ukavSirebs maT qveynis ganviTarebis perspeqtivas. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: demografiul sakiTxebze msjelobisas iyenebs Sesabamis terminologias; statistikur monacemebze dayrdnobiT msjelobs msoflio mosaxleobis dinamikis Sesaxeb da xsnis cvlilebis mizezebs; ganmartavs ZiriTad demografiul maCveneblebs (Sobadoba, sikvdilianoba, bunebrivi mateba), sqesobriv-asakobriv struqturas da msoflioSi gavrcelebul aRwarmoebis tipebs; kiTxulobs Sesabamis grafikebs da diagramebs; mosaxleobis aRweris masalebze dayrdnobiT adgens sxvadasxva tipis grafikebs da diagramebs; iyenebs statistikur masalas da aanalizebs sxvadasxva aRwarmoebis tipis mqone qveynebis demografiul politikas; msjelobs regionebis demografiul suraTze da eTikur WrilSi ganixilavs mosalodnel cvlilebebs. geo. VIII 4. axasiaTebs mosaxleobis geografiul (gansaxlebis) Taviseburebebsa da migraciis process. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: msjelobs sxavdasxva garemoSi mosaxleobis gansaxlebis Taviseburebebis Sesaxeb (mdinaris xeobebis gaswvriv, zRvis napirebze, udabnoebSi, mTebSi, industriul da agrarul regionebSi); adarebs (ecnoba da aanalizebs dasaxlebuli punqtebis fotosuraTebsa da adgilis gegmebs) maT sakuTar dasaxlebul punqts; Sesabamisi Tematuri rukis gamoyenebiT aanalizebs mosaxleobis simWidroves msoflios sxvadasxva regionSi; gamoyofs yvelaze mWidrod da yvelaze meCxrad dasaxlebul regionebs da cxrilSi ajgufebs maT; iyenebs Sesabamis terminologias da ganasxvavebs migraciis tipebs (gare, Sida, qanqarisebri da sxva) mimarTulebisa da drois mixedviT; asaxelebs migraciis tipebs, romlebsac ukve icnobs; msjelobs adamianis migraciis SesaZlo mizezebze da mohyavs Sesabamisi magaliTebi; varaudobs migraciis SesaZlo Sedegebze individisa (romelic CarTulia am procesSi) da qveynebisaTvis (saidanac da saiTac mimarTulia konkretuli migracia); individualurad an jgufuri muSaobisas cxrilis saSualebiT ajgufebs sxvadasxva migraciasa (nebayoflobiTi da iZulebiTi _ monobidan trefikingamde) da am migraciebis mizezebsa da Sedegebs. 5 geo. VIII 5. axasiaTebs urbanizaciis process. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: • agrovebs monacemebs sakuTari dasaxlebuli punqtis Sesaxeb, adarebs sasoflo da saqalaqo dasaxlebebis fotoebs; ganmasxvavebel niSnebs ganaTavsebs cxrilSi; • agrovebs informacias (literatura, fotoebi, rukebi) da aRwers Tanamedrove megapoliss (aglomeracia, konurbacia da sxva); misTvis damaxasiaTebel niSnebs warmoadgens sqemis saxiT; • ecnoba saqarTveloSi da sxva qveynebSi dasaxlebuli punqtebis statusis miniWebis kriteriumebs, pirobiTi niSnebis daxmarebiT rukaze aRniSnavs sxvadasxva dasaxlebis xalxmravlobas da funqciebs; interesis mixedviT agrovebs informacias (gegma, ruka, fotosuraTi, statistikuri informacia da sxva) kontinentebis udides qalaqebze da adarebs maT sxvadasxva niSnis mixedviT (dagegmareba, funqcionaluri daraioneba, infrastruqtura, mosaxleoba da sxva). Sedegebs warmoadgens misTvis sasurveli formiT (cxrili, sqema, Canaxati, werilobiTi Tema da sxva). geo. VIII 6. axasiaTebs mniSvnelovan mogzaurobebsa da maT Sedegebs. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: • moipovebs informacias (saxelmZRvanelosa da damatebiTi literaturis saSualebiT) didi geografiuli aRmoCenebis Sesaxeb da konturul rukaze aRniSnavs am mogzaurobebis marSrutebs; msjelobs didi geografiuli aRmoCenebis epoqis mniSvnelobaze kacobriobis ganviTarebisaTvis; mohyavs TvalsaCino magaliTebi (axali teritoriebis aTviseba, qveynebs Soris kavSirebis gaRrmaveba da sxva); aanalizebs didi geografiuli aRmoCenebis epoqas da msjelobs, Tu rogori iqneboda dRevandeloba aRniSnul epoqaSi gakeTebuli aRmoCenebis gareSe; erTmaneTs adarebs Tanamedrove da warsuli epoqis rukebs da adgens im qveynebis sias, romlebic ar aris aRniSnuli warsuli epoqis rukaze (mag. Tanamedrove da XV saukunis pirveli naxevris rukebs); • misTvis sasurveli formiT warudgens Tanaklaselebs warsulis da Tanamedrove gamoCenili mogzaurebis mogzaurobebs (werilobiT, Canaxatis saxiT, zepiri informaciis formiT). geo. VIII 7. msjelobs transportis ganviTarebaze uZvelesi droidan dRemde. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: asaxelebs misTvis cnobil satransporto saSualebebs da msjelobs maTi gamoyenebis efeqtianobaze sxvadasxva tipis produqciis gadazidvisas (mag.: manZili, xarjebi, dro); msjelobs sxvadasxva tipis satransporto saSualebebis ganviTarebisa da gamoyenebis perspeqtivebze gansxvavebul bunebriv garemoSi; cxrilSi ajgufebs garemo pirobebsa da Sesabamis efeqtur satransporto saSualebebs; moipovebs informacias sxvadasxva satransporto saSualebebis garemoze uaryofiTi zemoqmedebis Sesaxeb; ecnoba garemosaTvis usafrTxo transportis Seqmnis Tanamedrove miRwevebs mecnierebaSi; 6 konturul rukaze daaqvs is saxmeleTo da sazRvao marSrutebi, romlebiTac saqarTvelo ukavSirdeba mezobel saxelmwifoebs; msjelobs warsulSi da Tanamedrove epoqaSi kavkasiis rolze, rogorc satransporto damakavSirebel derefanze evropa-azias Soris; konturul rukaze daaqvs didi abreSumis gzis marSruti. geo. VIII 8. msjelobs vaWrobis rolze ekonomikis ganviTarebaSi. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: konturul rukaze aRniSnavs mniSvnelovani mogzaurobebis Sedegad warmoqmnil savaWro gzebs; irCevs erT-erT mniSvnelovan savaWro centrs da msjelobs ekonomikis ganviTarebaSi mis saerTaSoriso da adgilobriv mniSvnelobaze; aRniSnavs mas konturul rukaze; ikvlevs sasoflo-sameurneo bazris asortiments, asxvavebs adgilze warmoebul da importirebul produqcias; Sedegebs warmoadgens misTvis sasurveli formiT; ikvlevs sasursaTo maRaziis asortiments, saqonels ajgufebs adgilze warmoebul da Semotanil produqciad; msjelobs saqarTvelos kvebis produqciaSi importis rolze da importiori qveynebi daaqvs konturul rukaze; irCevs mrewvelobis (mag.: navTobis da bunebrivi airis mrewveloba) da soflis meurneobis (mag.: xorblis da yavis warmoeba) zogierTi dargis produqcias, ikvlevs am produqciaze moTxovnas msoflio bazarze da konturul rukaze daaqvs umsxvilesi importiori da eqsportiori qveynebi; ganmartavs importisa da eqsportis cnebebs; statistikuri masalis analizis safuZvelze ajgufebs sxvadasxva produqciis importior da eqsportior qveynebs. geo. VIII 9. msjelobs kulturisa da ganaTlebis sivrce-droiT Taviseburebebze. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: ecnoba iunesko-s bunebrivi da kulturuli Zeglebis nusxaSi Setanil kavkasiaSi arsebul dacul obieqtebs da maTi Setanis kriteriumebs; gamoTqvams mosazrebas, ra obieqtebs daumatebda iuneskos-s bunebrivi da kulturuli Zeglebis nusxas saqarTveloSi da ratom; • axasiaTebs saganmanaTleblo dawesebulebebis ganawilebas saqarTvelos regionebis mixedviT; msjelobs maT rolze mxaris ganviTarebaSi; • konturul rukaze aRniSnavs misTvis cnobili antikuri xanis, Sua saukuneebisa Tu Tanamedrove qarTul da ucxour saganmanaTleblo centrebs. 7 geo. VIII 10. msjelobs mniSvnelovani politikuri da ekonomikuri procesebiT gamowveul socialur cvlilebebze. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: irCevs TvalsaCino kriteriumebs, risi saSualebiTac ajgufebs saqarTvelosa da evropaSi sxvadasxva epoqaSi urbanizaciiT gamowveul cvlilebebs; Sedegebs gamoxatavs cxrilis saSualebiT; ecnoba statistikur masalas da msjelobs ekonomikuri da politikuri mizezebis Sedegad depopulaciasTan dakavSirebul socialur cvlilebebze; ecnoba statistikur masalas da msjelobs ekonomikuri da politikuri mizezebis Sedegad gare da Sida migraciuli procesebis cvlilebebze; ikvlevs ekonomikuri da politikuri cvlilebebis gamo qalaqebis funqciis SeZena-dakargvis Sedegad warmoqmnil socialur problemebs; mohyavs Sesabamisi magaliTebi. saxelmwifo mmarTveloba da politika geo. VIII 11. msjelobs garemoSi konfliqtebiT gamowveul cvlilebebze. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: TanaklaselebTan erTad moipovebs informacias bunebaSi omebiT gamowveul cvlilebebze (wyali, haeri, niadagi, tye); cvlilebebis Sedegebs warmoadgens cxrilis an naxatis (plakatis) saxiT; moipovebs informacias im teqnogenuri katastrofebis Sesaxeb, romlebic warmoiqmna saomari moqmedebebis arealebSi (mag. a.S.S. _ erayis pirveli omiT gamowveuli ekologiuri katastrofa sparseTis yureSi) da msjelobs mis uaryofiT Sedegebze. geo. VIII 12. axasiaTebs msoflios regionebis gamoyofis principebs da qveynebis klasifikaciis mniSvnelovan kriteriumebs. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: iyenebs rukas da gansazRvravs fizikur-geografiuli, istoriul-kulturuli, ekonomikuri da politikuri niSniT msoflioSi regionebis gamoyofis Taviseburebebs; iyenebs saswavlo rukas da gansazRvravs strategiuli resursebiT (saTbob-energetikuli) mdidar regionebs; daaqvs isini konturul rukaze akvirdeba qveynebis CrdiloeT-samxreTad dayofis (ekonomikuri ganviTarebis donis maCvenebel) rukas da ajgufebs cxrilSi qveynebs kontinentebis da ganviTarebis donis mixedviT; ilustraciebis analizis safuZvelze SeimuSavebs qveynis ganviTarebis donis maCvenebel sakuTar kriteriumebs (samuSao adgilebi, savaWro obieqtebi, saSualo xelfasi, transporti, sacxovrebeli) da gamoTqvams mosazrebebs; adgens da adarebs im TvalsaCino resursebis nusxas, romlebic gamoiyeneba mdidari da Raribi qveynebis meurneobaSi (saSeni masala, gasaTbobi saSualebebi, transporti da gzebi, eleqtroenergiis warmoeba-moxmareba da sxva); msjelobs resursebsa da ekonomikuri ganviTarebis doneebs Soris arsebul kavSirebze; irCevs or regions da cxrilSi ajgufebs ganmasxvavebel da msgavs niSnebs; msjelobs msgavseba-gansxvavebis gamomwvev mizezebze. 8 geo. VIII 13. axasiaTebs kavkasiis regions. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: iyenebs Sesabamis Tematur rukebs da aanalizebs evropa-azias Soris sazRvris gatarebis problemurobas _ ganixilavs da ganazogadebs sazRvris gatarebis alternatiul variantebs, asabuTebs misTvis misaRebi variantis marTebulebas da daaqvs igi konturul rukaze; politikuri da fizikuri rukebis gamoyenebiT ajgufebs qveynebs mdebareobis mixedviT; saubrobs kavkasiis da masSi Semavali qveynebis mdebareobaze; iyenebs rukas da axasiaTebs Savi da kaspiis zRvebis fiziko-geografiul maxasiaTeblebs, mniSvnelovan resursebs (mineraluri, biologiuri, rekreaciuli) da garemosdacviT problemebs; gamoTqvams mosazrebebs maT rolsa da perspeqtivebze; iyenebs Sesabamis Tematur rukebs, statistikur informacias da msjelobs kavkasiis mosaxleobis rig maxasiaTeblebze (mag.: demografiuli, eTnikuri, religiuri mravalferovneba); avsebs Sesabamis konturul rukebs; rukasa da teqstSi moZiebuli informaciis gamoyenebiT aRwers kavkasiisaTvis damaxasiaTebel mniSvnelovan resursebs (navTobi, gazi, mineraluri wylebi da sxva), geografiul obieqtebs da bunebriv Taviseburebebs; avsebs kavkasiis Sesabamis konturul rukas; Tematuri rukebis meSveobiT kavkasiis bunebriv pirobebsa da resursebs akavSirebs mosaxleobis tradiciul sameurneo saqmianobasTan (mag.: zonaluroba da soflis meurneobis specializacia); cxrilSi ajgufebs kavkasiis qveynebs aRniSnuli maxasiaTeblis mixedviT; agrovebs informacias, msjelobs kavkasiis bunebriv-katastroful movlenebze (miwisZvra, mewyeri, Rvarcofi da sxva), garemosdacviT problemebze (mag.: Savi da kaspiis zRvebis problemebi) da maTi gadaWris SesaZlo gzebze; kavkasiis regions adarebs msoflios sxva romelime regions TvalsaCino niSnebis mixedviT (mdebareobis, bunebrivi pirobebis, mosaxleobis da sxva); msgavseba-gansxvavebebs gamosaxavs misTvis misaRebi formiT; adarebs sxvadasxva drois saqarTvelos geopolitikur mniSvnelobas msofliosa da kavkasiisTvis. mag.: XII saukunis saqarTvelo da Tanamedrove saqarTvelo. geo. VIII 14. msjelobs saerTaSoriso organizaciebis mniSvnelobaze. Sedegi miRweulia, Tu moswavle: gamoTqvams sakuTar mosazrebas saerTaSoriso organizaciebis warmoqmnis da ganviTarebis Sesaxeb, msjelobs erT-erT maTganze; agrovebs informacias da msjelobs kavkasiisTvis mniSvnelovani saerTaSoriso samxedro-politikuri da ekonomikuri organizaciebis saqmianobis Sesaxeb; gansazRvravs maT rols qveynebis integraciis sakiTxSi; moipovebs informacias da msjelobs im saerTaSoriso organizaciebze, romlebSic gawevrianebulia saqarTvelo da kavkasiis sxva qveynebi (evrosabWo, gaero, suami, da sxv.); msjelobs bunebis dacvis organizaciebis saqmianobis Sesaxeb; agrovebs informacias mSobliur regionSi maT mier ganxorcielebuli proeqtebis Sesaxeb. rekomendebuli Sinaarsi regionalizmi komunikacia, vaWroba, mogzauroba mdidari da Raribi qveynebi mosaxleoba, gansaxleba, migracia, saerTaSoriso organizaciebi urbanizacia konfliqtebis xasiaTi da maTi Sedegebi xelovneba da ganaTleba 9 III. saxelmZRvanelos Sesabamisoba standartTan anu ra codnas da unarebs SeiZens moswavle saxelmZRvanelos daxmarebiT saxelmZRvanelos Sinaarsis gacnobis Semdeg, SegviZlia davadginoT, rom moswavleebi miiReben codnas TiToeuli kontinentis bunebis mravalferovnebisa da originalurobis Sesaxeb. davalebebis saSualebiT isini Seiswavlian da SeZleben rukebze muSaobas, martivi rukebis Seqmnas, diagramebsa da cxrilebze muSaobas da maT Sedgenas. gamoumuSavdebaT sivrceSi orientaciis unari, xolo gonieri da SemoqmedebiTad moazrovne maswavleblis xelSewyobiT miiReben araerT inteleqtrualur informacis mravalmxrivi TvalsazrisiT, rogoricaa magaliTad, saintereso istoriebi mkvlevarebis moRvaweobidan an msoflios unikaluri adglebis aRweriloba/prezentacia da a. S. saxelmZRvanelos Sesabamisoba sagnobriv standartTan imaSi mdgomareobs, rom teqstis Sinaarsis gacnobisa da davalebebis Sesrulebis safuZvelze saswavlo wlis bolos moswavleebi: VIII.1. SeZleben rukebisa da sxva geografiuli saSualebebis gaanalizebas, Seadgenen maT martiv analogiebs, kerZod, mocemuli informaciis safuZvelze SeuZliaT Seqmnan am miznisaTvis metad morgebuli geografiuli saxeoba (sqema, diagrama, grafiki): nawili I; nawili II; nawili III; nawili IV; nawili V; nawili VI; nawili VII; nawili VIII; VIII.2. gansazRvraven teritoriebis adgilmdebareobas rukaze. kerZod, sakoordinato badis gamoyenebiT gansazRvraven sxvadasxva adgilis mdebareobas, maT Soris manZilebsa da mimarTulebebs: nawili I _ $ 1.1-dan $ 1.6-is CaTvliT nawili II _ $2.1; $ 2.2; $2.3 nawili III _ $3.1 $ 3.2; $3.3 nawili IV _ $4.1 $ 4.2; $4.3 nawili V _ $5.1 $ 5.2; $5.3 nawili VI _ $ 6.1; $ 6.2; $6.3 nawli VII _ $7.1; $ 7.2; $7.3; $7.4 nawili VIII _ $8.1, $8.2, $8.3, $8.4; $ 8.6 iyeneben rukas da msjeloben saqarTvelos mdebareobaze regionaluri da msoflio masStabiT. adareben romelime sxva qveynis mdebareobas. nawili VIII _ kavkasia. saqarTvelo da maTi mezoblebi: ruseTi, TurqeTi, azerbaijani, somxeTi. 10 VIII.3 Seiswavlian mosaxleobis demografiul maxasiaTeblebs da daukavSireben maT qveynis ganviTarebis perspeqtivebs. kerZod, statistikur monacemebze dayrdnobiT msjeloben msoflios mosaxleobis dinamikis Sesaxeb da xsnian cvlilebis mizezebs $2.4 $3.4; $4.4; $5.4; $6.4; $8.4; ganmartaven ZiriTad demografiul maCveneblebs (Sobadoba, mokvdaoba, bunebrivi mateba), sqesobriv-asakobriv struqturas. $2.4 $3.4; $4.4; $5.4; $6.4; $8.4; VIII.4 SeZleben mosaxleobis gansaxlebis Taviseburebebisa da migraciis procesis daxasiaTebas. kerZod: msjeloben sxvadasxva garemoSi mosaxleobis gansaxlebis Taviseburebebis Sesaxeb (mdinaris xeobis gaswvriv, zRvis napirebze, udabnoebSi, mTebSi, industriul da agrarul raionebSi). Sesabamisi Tematuri rukis gamoyenebiT aanalizeben mosaxleobis simWidroves msoflios sxvadasxva regionSi. asaxeleben migraciis tipebs: msjeloben adamianis migraciis SesaZlo mizezebze. $2.4 $ 3.4; $ 4.4;$ 5.4;$ 6.4;$ 8.4; VIII.5 SeZleben urbanizaciis procesis daxasiaTebas. kerZod, agroveben monacemebs sasoflo da saqalaqo dasaxlebebis Sesaxeb. $2.4 $ 3.4; $ 4.4;$ 5.4;$ 6.4;$ 8.4; VIII.6 SeZleben mniSvnelovani mogzaurobebisa da maTi Sedegebis daxasiaTebas. kerZod: moipoveben informacias didi geografiuli aRmoCenebis Sesaxeb da konturul rukaze aRniSnaven am mogzaurobebis mimarTulebas. msjeloben didi geografiuli aRmoCenebis epoqis mniSvnelobaze kacobriobis ganviTarebisaTvis. $2.1 $ 3.1; $ 4.1;$ 5.1; $ 5.6; $ 6.7; antarqtida, gv. 138 VIII.7 SeZleben msjelobas transportis ganviTarebaze uZvelesi droidan dRemde. kerZod: asaxeleben maTTvis cnobil satransporto saSualebebs da msjeloben maTi gamoyenebis efeqtianobaze sxvadasxva tipis produqciis gadazidvisas. msjeloben sxvadasxva tipis satransporto saSualebis ganviTarebisa da gamoyenebis perspeqtivebze gansxvavebul bunebriv garemoSi. $2.5 $ 4.5; $ 8.5. 11 VIII.8 SeZleben msjelobas vaWrobis rolze ekonomikis ganviTarebaSi. kerZod: konturul rukaze aRniSnaven mniSvnelovani mogzaurobebis Sedegad warmoqmnil savaWro gzebs. irCeven mrewvelobisa da soflis meurneobis zogierTi dargis produqcias. ikvleven am produqciis moTxovnas msoflio bazarze (da konturul rukaze daaqvT umsxvilesi importiori da eqsportiori qveynebi). ganmartaven importisa da eqsportis cnebebs; ajgufeben sxvadasxva produqciis importior da eqsportior qveynebs. $2.5 $ 3.5; $ 4.5; $ 5.5; $ 6.5; $ 8.5; VIII.9. SeZleben msjelobas kulturisa da ganaTlebis sivrce-droiT Taviseburebebze. kerZod: ecnobian iuneskos bunebrivi da kulturuli Zeglebis nusxaSi Setanil kavkasiaSi arsebul dacul obieqtebs da maTSi Setanis kriteriumebs. gamoTqvamen mosazrebas, ra obieqtebs daumatebda iuneskos bunebrivi da kulturuli Zeglebis nusxaSi saqarTveloSi. axasiaTeben saganmanaTleblo dawesebulebebis ganawilebas saqarTvelos regionebSi. ician antikuri, Sua saukuneebis Tu Tanamedrove qarTuli da ucxouri saganmanaTleblo Zeglebis geografia. pouloben maT rukaze. kavkasiis bunebrivi RirsSesaniSnaobebi gv. 177-179. VIII.10. SeZleben msjelobas mniSvnelovani politikuri da ekonomikuri procesebiT gamowveul socialur cvlilebebze. kerZod: ajgufeben (saqarTvelosa da evropaSi) urbanizaciiT gamowveul cvlilebebs. msjeloben depopulaciasTan dakavSirebul socialur cvlilebebze. msjeloben gare da Sida migraciuli procesebis cvlilebebze. ikvleven qalaqebis funqciis SeZena-dakargvis Sedegad warmoqmnil socialur problemebs. $2.4 $ 3.4; $ 4.4; $ 5.4; $ 6.4; $ 8.4; VIII.11. SeZleben msjelobas garemoSi konfliqtebiT gamowveul cvlilebebze. kerZod: moipoveben informacias omebiT gamowveul cvlilebebze bunebaSi. moipoveben informacias im teqnogenuri katastrofebis Sesaxeb, romlebic warmoiqmna saomari moqmedebis adgilebSi da msjeloben maT uaryofiT Sedegebze. $2.6 $ 3.6; $ 4.6;$ 5.6;$ 6.6;$ 8.6; 12 VIII.12 SeZleben daaxasiaTon msoflios regionebis gamoyofis principebi da qveynebis klasifikaciis mniSvnelovani kriteriumebi. $2.6 $ 3.6; $ 4.6;$ 5.6;$ 6.6;$ 8.6; VIII.13. SeZleben kavkasiis regionis daxasiaTebas. kerZod: iyeneben Sesabamis Tematur rukebs da aanalizeben evropa-azias Soris sazRvris gatarebis problemurobas (ganixilaven da ganazogadeben sazRvris gatarebis alternatiul variantebs, asabuTeben maTTvis misaReb variants), marTebulebas da daaqvT igi konturul rukaze; politikuri da fizikuri rukebis gamoyenebiT ajgufeben qveynebs mdebareobis mixedviT; saubroben kavkasiisa da masSi Semavali qveynebis mdebareobaze; iyeneben rukas da axasiaTeben Savi da kaspiis zRvebis fizikur-geografiul maxasiaTeblebs, mniSvnelovan resursebs (mineraluri, biologiuri, rekreaciuli) da garemosdacviT problemebs; gamoTqvamen mosazrebebs maT rolsa da perspeqtivebze. iyeneben Sesabamis Tematur rukebs, statistikur informacias da msjeloben kavkasiis mosaxleobis rig maxasiaTeblebze (mag.: demografiuli, eTnikuri, religiuri mravalferovneba); avseben Sesabamis konturul rukebs; rukasa da teqstSi moZiebuli informaciis gamoyenebiT aRweren kavkasiisaTvis damaxasiaTebel mniSvnelovan resursebs (navTobi, gazi, mineraluri wylebi da sxva), geografiul obieqtebs da bunebriv Taviseburebebs; avseben kavkasiis Sesabamis konturul rukas. Tematuri rukebis meSveobiT kavkasiis bunebriv pirobebsa da resursebs akavSireben mosaxleobis radiaciul sameurneo saqmianobasTan (mag.: zonaluroba da soflis meurneobis specializacia). agroveben informacias, msjeloben kavkasiis bunebriv-katastroful movlenebze (miwisZvra, mewyeri, Rvarcofi da sxva), garemosdacviT problemebze (mag.: Savi da kaspiis zRvebis problemebi) da maTi gadaWris SesaZlo gzebze. kavkasiis regions adareben msoflios sxva regions TvalsaCino niSnebis mixedviT (mdebareobis, bunebrivi pirobebis, mosaxleobis da sxva); msgavseba-gansxvavebebs gamosaxaven misTvis misaRebi formiT. adareben sxvadasxva drois saqarTvelos geopolitikur mniSvnelobas msofliosa da kavkasiisTvis. $8.1 $ 8.2; $ 8.3;$ 8.4; $ 8.5; $ 8.6; VIII.14. SeZleben msjelobas saerTaSoriso organizaciebis mniSvnelobaze. kerZod, gamoTqvamen sakuTar mosazrebas saerTaSoriso organizaciebis warmoqmnisa da ganviTarebis Sesaxeb. agroveben informacias da msjeloben kavkasiisaTvis mniSvnelovani saerTaSoriso samxedro-politikuri da ekonomikuri organizaciebis saqmianobis Sesaxeb; gansazRvraven maT rols qveynebis integraciis sakiTxSi. moipoveben informacias da msjeloben im saerTaSoriso organizaciebze, romlebSic gawevrianebulia saqarTvelo da kavkasiis sxva qveynebi (evrosabWo, gaero, suami da sxv.). msjeloben bunebis dacvis organizaciebis saqmianobis Sesaxeb; agroveben informacias mSobliur regionSi maT mier ganxorcielebuli proeqtebis Sesaxeb. 13 rCevebi maswavlebels! imisaTvis, rom saxelmZRvanelom da sagakveTilo procesma zustad upasuxos standartis moTxovnebs, saWiroa yvela ganxiluli Tema saklaso an saSinao aqtivobebiT iyos gamyarebuli. saxelmZRvaneloSi ganxiluli Temebi, ra Tqma unda, standarts eTanxmeba, magram kargi iqneba, Tu amas davalebebSic gaviTvaliswinebT. magaliTad: transportis ganviTarebasTan dakavSirebiT (geo. VIII. 7) kontinentis SigniT tvirTis gadatanis efeqturi santransporto saSualebebi da maTi garemoze zemoqmedebis masStabebis dadgena; sxvadasxva satransporto saSualebebis ekonomikuri efeqtianobis gansazRvra qveynis ganviTarebaSi; sxvadasxva satransporto saSualebebis ekonomikuri efeqtianobisa da garemoze zemoqmedebis masStabebis Sedareba; mecnieruli miRwevebis gacnoba _ garemosaTvis yvelaze usafrTxo transporti msoflioSi. vaWrobis rolTan dakavSirebiT (geo.VIII 8) konturul rukaze mniSvnelovani savaWro gzebis datana; qveynis ekonomikaSi adgilobrivi produqciis moxmarebis kvleva; qveynis ekonomikaSi Semotanili produqcia (saqoneli) moxmarebisa da masze moTxovnilebis kvleva; eqsportisa da importis codnis fonze qveynebis dajgufeba konkretuli produqciis miTiTebiT; kulturisa da ganaTlebis sivrce-droiT TaviseburebebTan dakavSirebiT (geo VIII. 9): iuneskos Zeglebis nusxis gacnoba; kavkasiis bunebrivi da kulturuli ZeglebiT daintereseba; mosazrebis gamoTqma: romel Zegls daumatebda iuneskos nusxas; konturul rukaze Zveli da axali drois saganmanaTleblo obieqtebis datana: saswavleblebi saqarTveloSi; saswavleblebi msoflioSi; garemoSi konfliqtebiT gamowveul cvlilebebTan dakavSirebiT (geo. VIII. 11): bunebaSi omebiT gamowveul cvlilebebze informaciis mopoveba (narkvevis an plakatis Seqmna); saomari moqmedebebiT gamowveuli teqnogenuri katastrofebis Sedegebi. mag. navTobis CaRvra sparseTis yureSi _ aSS-erayis I omi. 14 IV. Sefasebis principebi trimestris manZilze maswavlebeli unda iyenebdes Sefasebis or ZiriTad tips: mimdinare da Semajamebel Sefasebas. orive SemTxvevaSi maswavlebeli xan qulas wers, xan _ komentars akeTebs. qula gansazRvavs moswavlis codnis dones _ susti done (1, 2, 3 qula), saSualoze dabali done (4, 5 qula), saSualo done (6, 7, qula) da maRali done (8, 9, 10 qula). komentari ganmaviTarebeli Sefasebaa, romelSic maswavlebeli sityvierad ganmartavs, ra gaakeTa moswavlem kargad da risi gakeTeba SeuZlia mas ukeT am etapze. qula da komentari maswavlebelma SeiZleba gamoiyenos trimestris ganmavlobaSi, rogorc mimdinare saklaso da saSinao davalebebis, aseve Semajamebeli samuSaoebis Sefasebis dros. moswavlisTvis aucilebelia, rom maswavlebelma konkretulad auxsnas da mkafiod daanaxos mas Tavisi miRwevebi. amitom maswavlebeli xSirad unda daexmaros moswavles sakuTari codnis xarisxis gansazRvrasa da obieqtur TviTSefasebaSi, rac SesaZlebelia sityvieri ganmartebiT _ komentariT. qula yovelTvis ar aris sakmarisi moswavlis codnis Zlieri da susti mxareebis gansasazRvrad. marTalia, qula gamoxatavs moswavlis codnis dones, magram mxolod niSniT bevrma moswavlem SeiZleba ver dainaxos, sad sWirdeba mas meti muSaoba. qulasTan erTad (zogjer ki mis gareSec) maswavleblis mokle da naTeli komentari gasagebs xdis mozardisaTvis yvela detals da saSualebas aZlevs, gaaaqtiuros swavlis procesi da gaiumjobesos Sedegi. V. rogor SevarCioT Sefasebis komponentebi Sefasebis komponentebi unda asaxavdes moswavlis mier sagnis codnis xarisxs. TiToeul komponentze dayrdnobiT maswavlebels saSualeba eZleva, Seafasos moswavle trimestris manZilze, xolo moswavles SeuZlia, moaxdinos dakvirveba sakuTar Tavze da gansazRvros sagnis codnis done da Tavisi Zlieri da susti mxareebi. ase rom, Sefasebis komponentebs unda SevxedoT, rogorc saSualebas moswavlis SesaZleblobebis obieqturad da mravalmxriv danaxvis saqmeSi. erovnul saswavlo gegmaSi Sefasebis komponentebi imgvaradaa SemoTavazebuli, rom maswavlebels saSualeba eZleva, Seafasos moswavle rogorc codnasa da unar-CvevebSi, aseve qcevasa da swavlisadmi damokidebulebaSi. Tumca iqvea naTqvami, rom `dabali niSniT Sefaseba disciplinuri sasjelis motiviT ar aris gamarTlebuli. niSani gamoxatavs moswavlis akademiur moswrebas. Tu moswavle gakveTilebze arasaTanadod iqceva, es avtomaturad imoqmedebs mis akademiur moswrebaze, rac Sesabamisad niSnavs, rom moswavlis akademiuri moswreba mis SesaZleblobebTan SedarebiT dabali iqneba”. geografiaSi trimestruli niSnis Semadgeneli komponentebi SeiZleba iyos: a) saSinao davalebebi b) saklaso davalebebi g) proeqtebi d) SemoqmedebiToba an TanamSromloba, an jgufSi efeqturi muSaoba an: a) gakveTilze CarTuloba b) saSinao davalebebi g) Semajamebeli davalebebi d) organizebuloba. komponentebis SerCevis variantebis CamonaTvali, SeiZleba kidev gavagrZeloT. aq mTavaria, kaTedris maswavleblebma gansazRvron, ras iTxovs standarti. 15 cnobilia, rom bolo komponenti arCeviTia da is maswavleblis rekomendaciiT imis mixedviT, Tu rogori tipis klasTan gvaqvs saqme, moswavleebma TviTon unda SearCion. kerZod, SeZleben Tu ara bavSvebi erTmaneTTan TanamSromlobas, jgufur muSaobas, SemoqmedebiT saqmianobas, anu mniSvnelovania, Sefasdes saswavlo procesSi moswavleTa organizebuloba. arCeviTi komponentis SerCevisas maswavlebelma da moswavleebma unda ixelmZRvanelon klasis saWiroebiT. Tu inteleqtualur, Semoqmed bavSvebTan gvaqvs saqme, albaT sasurvelia, aqcenti gakeTdes SerCevis I variantze, xolo Tu klasSi moZravi da celqi bavSvebi iyrian Tavs, SeiZleba umjobesi iyos, swavlis xarisxTan erTad maTi qcevebis Sefasebazec gamaxvildes yuradReba. erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrulia, rom TiToeul komponenets unda mieniWos %-uli wili, romelsac wyvets kaTedra ise, rom sazogadoebriv disciplinebSi yvela komponenti da maTi % erTnairi iyos. gansazRvrulia, rom bolo, arCeviTi komponentis wili 10%-ia. danarCen komponentis procentulma jamma unda Seadginos 90%. magaliTad: a) saSinao davalebebi _ 25% b) saklaso davalebebi _ 25% g) proeqtebi _ 40% d) TanamSromloba _ 10% SesaZlebelia kaTedram sxvagvaradac SearCios Sefasebis komponentebi da gansazRvros maTi %-uli wili. magaliTad: a) gakveTilze CarTuloba _ 40% b) Semajamebeli davalebebi _ 50% g) organizebuloba _ 10% erovnul saswavlo gegmaSi naTqvamia, rom `Tu sam savaldebulo komponentSi gaTvaliswinebulia me-6 (damatebiTi) anu arCeviTi komponenti, danarCeni ori komponentisaTvis miniWebuli %-uli wili 90%-ia. erTi komponentisaTvis miniWebuli procentuli wili ar unda aRematebodes 50%-s.~ VI. Sefasebis 10-baliani sistema (cxrili) erovnuli saswavlo gegma `saskolo Sefasebis sistemebis SemuSavebisas gaTvaliswinebul aucilebel midgomebSi~ gvTavazobs, rom moswavleTa codnis Sefaseba unda iyos xSri da mravalmxrivi. `unda Sefasdes ara marto informaciis floba, aramed SeZenili unar-Cvevebi, azrovnebis demonstrirebis formebi da sxva. saswavlo procesis warmatebiT warmarTvisaTvis ar aris sakmarisi, moswavle mxolod sakontroloebisa da testebis Sedegebis safuZvelze Sefasdes. maswavlebeli unda afasebdes moswavles dakvirvebis Sedegad dagrovebuli monacemebiT, namuSevrebis krebulebis, prezentaciebis, moswavlisave TviTSefasebis, jgufuri muSaobisa Tu sxva aqtivobebis mixedviT~. amasTan, mniSvnelovania imis gaTvaliswinebac, Tu rogor ekideba moswavle saxlSi micemuli davalebebis Sesrulebas, rogori xarisxiT asrulebs maT; ramdenad monawileobs sagakveTilo procesSi, rogoria misi interesi, Ziebis survili, SemoqmedebiToba... rac mTavaria, moswavlem unda icodes, ris mixedviT fasdeba da rogor. sagakveTilo aqtivobebs maTTvis Sesabamisi Sefasebebi eqnebaT, rasac dagegmili gakveTilis nimuSebSi ganvixilavT. axla ki gTavazobT Sefasebis 10-baliani sistemis cxrils, sadac ganmartebuli iqneba TiToeuli qulis maxasiaTeblebi. 16 qula maxasiaTeblebi 1 codna: ver wvdeba ganxiluli sakiTxebis Sinaarss. ver pasuxobs elementarul kiTxvebs. ver poulobs obieqtebs rukaze. (susti done) unarebi: daqveiTebuli aqvs aRqmis unari. ver gamoxatavs azrs verc TxrobiT, verc werilobiT. ar SeuZlia SekiTxvis Camoyalibeba da dasma. ar aqvs rukaze orientirebis unari, ar aqvs savarjiSoebze, cxrilebze, diagramebze muSaobis unari, ar SeuZlia wyvilsa da jgufSi muSaoba 2 codna: ver wvdeba ganxiluli Temebis,sakiTxebis Sinaarss, ver pasuxobs elementarul kiTxvebs. TiTqmis ver poulobs geografiul obieqtebs rukaze. SeuZlia naTqvamis gameoreba da rukaze Cveneba. (susti done) 3 (susti done) 4 (saSualoze dabali done) unarebi: ver amJRavnebs aRqmisa da sivrceSi orientaciis unarebs: uWirs azris gamoxatva rogorc TxrobiT, aseve werilobiT; ar SeuZlia, SekiTxvis Camoyalibeba da dasma. Zalian sustad aqvs ganviTarebuli rukaze orientirebis unari; ver asrulebs praqtikul samuSaoebs (konturuli ruka, cxrilebi, diagramebi da sxv.) ar SeuZlia wyvilsa da jgufSi muSaoba. codna: amJRavnebs ganxiluli Temebis,sakiTxebis elementarul codnas; SeuZlia, pasuxi gasces faqtobriv sakiTxebze dasmul umartives SekiTxvebs. sxvisi daxmarebiT SeiZleba aCvenos obieqti rukaze. unarebi: sustad aqvs ganviTarebuli aRqmisa da faqtobrivi sakiTxebis damaxsovrebis unari. sustad aqvs ganviTarebuli naazrevis TxrobiTa da werilobiT gadmocemis unari. sustad aqvs ganviTarebuli sivrceSi orientaciisa da rukaze muSaobis unari. TiTqmis ver asrulebs praqtikul davalebebs (konturis Sevseba, fotosuraTebsa da ilustraciebze muSaoba, cxrilebze, diagramebze muSaoba); ar SeuZlia wyvilsa da jgufSi muSaoba. codna: amJRavnebs ganxiluli Temebis (sakiTxebis) codnas. ramdenime winadadebiT SeuZlia, gadmosces sakiTxis Sinaarsi; SeuZlia pasuxi gasces faqtobriv sakiTxze dasmul ramdenime SekiTxvas; SeuZlia zogierTi obieqtis rukaze Cveneba. unarebi: aqvs aRqmis unari. imaxsovrebs faqtobriv informacias; aradamajereblad, magram mainc SeuZlia gamoxatos sakuTari azri TxrobiTac da werilobiTac; uWirs rukis kiTxva da obieqtebis Cveneba rukaze. saWiroebs sxvebis daxmarebas. damoukideblad ar SeuZlia praqtikuli samuSaoebis Sesruleba (konturze muSaoba, fotoebsa da ilustraciebze muSaoba, cxrilebsa da diagramebze muSaoba); uWirs wyvilsa da jgufSi muSaoba. ver gamoxatavs sakuTar azrs. 5 codna: amJRavnebs ganxiluli Temebis (sakiTxebis) codnas. SeuZlia, Camoayalibos azri; ganmartos termini, sakiTxi, cneba. SeuZlia pasuxi gasces faqtobriv sakiTxebze dasmul SekiTxvebs; SeuZlia aCvenos obieqtebi rukaze. (saSualoze dabali done) unarebi: ganviTarebuli aqvs damaxsovrebis unari. sxvadasxva situaciaSi iyenebs damaxsovrebul informacias; SeuZlia sakuTari azris gamoxatva, magram ar SeuZlia argumentirebuli msjeloba; aqvs rukaze orientirebis unari, Tumca xSirad saWiroebs sxvebis daxmarebas; damoukideblad ar SeuZlia muSaoba praqtikul savarjiSoebze, rogoricaa, cxrilebi, diagramebi, fotoebi da ilustraciebi. ar aqvs informaciis damoukideblad mopovebisa da analizis unari; SeuZlia wyvilsa da jgufSi muSaoba. 6 codna: icis ganxiluli Temebi (sakiTxebi. wvdeba sakiTxis Sinaarss da gamarTulad ayalibebs azrs. icis ruka. Tavisuflad aCvenebs obieqtebs rukaze. uWirs Tematuri rukebis kiTxva da maTze muSaoba. saSualo done unarebi: aqvs kargi mexsiereba. SeuZlia faqtobrivi sakiTxebis gamoyeneba Sesabamis situaciaSi. aqvs azris TxrobiTa da werilobiT gadmocemis unari. uWirs msjeloba da azris dacva. sustad aqvs ganviTarebuli informaciis moZiebisa da kvlevis unari; SeuZlia wyvilsa da jgufSi muSaoba. Seaqvs sakuTari wvlili. 7 saSualo done 8 maRali done codna: wvdeba ganxiluli Temebis, sakiTxebis Sinaarss. nanaxisa da wakiTxulis Sinaarss gebulobs kargad. pasuxobs dasmul SekiTxvebs, Tavadac SeuZlia SekiTxvis Camoyalibeba da dasma; miRebuli pasuxis koreqtireba. icis ruka da rukebze muSaoba. unarebi: kargad aqvs ganviTarebuli aRqmis, wakiTxvis an nanaxis gagebis unari; uWirs damaxsovrebisa da gagebulis saWiro dros gamoyeneba. aqvs sakuTari azris gamoxatvis unari zepirad da werilobiT; uWirs argumentirebuli msjeloba da azris dacva. SeuZlia praqtikul savarjiSoebze muSaoba da informaciis miReba. uWirs cxrilebisa da diagramebis Sedgena. SeuZlia wyvilsa da jgufSi muSaoba. kerZod, mosmena, azris gamoxatva. uWirs sxvisi azris gaziareba da gadawyvetilebis miReba. codna: Rrmad flobs ganxilul Temas, sakiTxs. SeuZlia msjeloba da analizi. gaazrebulad iyenebs rukas da sxva TvalsaCinoebebs Txrobis Tu weris momentSi; uWirs problemis danaxva zogierT sakiTxSi. unarebi: flobs azrovnebis yvela dones: mexsiereba, SinaarsSi wvdoma (gageba), naswavlis gamoyeneba, analizi, sinTezi, daskvnis gakeTeba; aqvs sivrceSi orientaciis kargi unari. Tavisuflad muSaobs rukebze. SeuZlia martivi rukebis Seqmna; Tavisuflad asrulebs yvela tipis praqtikul samuSaos: konturi, cxrilebi, diagramebi, ilustraciebi. uWirs jgufSi muSaoba, radgan yovelTvis ver axerxebs sxvisi azris mosmenas da gaziarebas; aqvs gadawyvetilebis miRebis unari, magram xSirad zedmetad Cqari da tendenciuria. 9 maRali done 10 maRali done codna: Rrmad flobs ganxilul Temas, sakiTxs. SeuZlia msjeloba da analizi. gaazrebulad iyenebs rukas da sxva TvalsaCinoebebs Txrobis Tu weris momentSi; uWirs problemis danaxva zogierT sakiTxSi. unarebi: aqvs analitikuri azrovneba, aqvs sivrceSi orientaciis kargi unari, Tavisuflad muSaobs rukebze, SeuZlia martivi rukebis Seqmna, Tavisuflad asrulebs yvela tipis praqtikul samuSaos, kiTxulobs cxrilebs, diagramebs, ilustraciebs, SeuZlia informaciis gamosaxva grafikulad. aqvs SemoqmedebiTi weris kultura. kargad aqvs ganviTarebuli informaciis moZiebisa da kvlevis unari. aqvs problemis danaxvisa da misi gadaWris gzebis moZiebis unari; kargad arTmevs Tavs wyvilsa da jgufSi muSaobas; aqvs sakuTari codnisa da SesaZleblobebis rwmena, rac zogjer xels uSlis TanamSromlobaSi. codna: Rrmad flobs ganxilul Temas, sakiTxs. SeuZlia msjeloba da analizi. gaazrebulad iyenebs rukas da sxva TvalsaCinoebebs Txrobis Tu weris momentSi; zogjer uWirs problemis danaxva. unarebi: aqvs analitikuri azrovneba, sivrceSi orientaciis kargi unari, Tavisuflad muSaobs rukebze, SeuZlia martivi rukebis Seqmna, Tavisuflad asrulebs yvela tipis praqtikul samuSaos, kiTxulobs cxrilebs, diagramebs, ilustraciebs, SeuZlia informaciis gamosaxva grafikulad. aqvs SemoqmedebiTi weris kultura. kargad aqvs ganviTarebuli informaciis moZiebisa da kvlevis unari. aqvs problemis danaxvisa da misi gadaWris gzebis moZiebis unari; kargad arTmevs Tavs wyvilsa da jgufSi muSaobas; pativs scems sxvis azrs, Tundac gansxvavebuls, SeuZlia codnis gaziareba da TanamSromloba. Sefasebis cxrilebi komponentebis mixedviT maswavleblebs xSirad ainteresebT, Tu ra igulisxmeba ama Tu im komponentis SinaarsSi. albaT, geografiis maswavleblebisTvisac aris saintereso, Tu ra SeiZleba moeTxovos moswavleebs magaliTad, saklaso davalebebis komponentSi anu ra TvalsazrisiT SeiZleba maTi Sefaseba. amitom gTavazobT Sefasebis cxrilebs komponentebis mixedviT. aqve ganvmartavT, rom es cxrilebi SegiqmniT zogad warmodgenas, xolo konkretul aqtivobebTan misadagebul Sefasebis cxrilebs dagegmili gakveTilis nimuSebSi ixilavT. 17 komponenti _ gakveTilze CarTuloba qulebi 0 Sefasebis kriteriumebi moswavlis Sefaseba SeuZlebelia, is ar dadis gakveTilze an saerTod ar monawileobs gakveTilis msvlelobaSi 1-2 moswavle iSviaTad monawileobs gakveTilis msvlelobaSi, SesaZlebelia xelsac uSlides gakveTilis msvlelobas, gamoxatavs gakveTilis procesis mimarT indiferentul an agresiul damokidebulebas. 3-4 moswavle damoukideblad ar erTveba gakveTilis msvlelobaSi, iSviaTad iCens iniciativas, maswavleblis daxmarebis gareSe misi CarTuloba xSirad ar mJRavndeba. 5-6 moswavle damoukideblad erTveba gakveTilis msvlelobaSi, cdilobs iyos aqtiuri, magram misi aqtiuroba qmnis problemebs _ mag. is zedmetad bevrs saubrobs, awyvetinebs mosaubreebs, xandaxan cdilobs,zedmeti aqtiurobiT damalos sakuTari moumzadebloba, zogjer ar scems pativs sxvis muSaobas da sxv. 7-8 aqtiurad monawileobs gakveTilis msvlelobaSi da umetesad amJRavnebs winaswar momzadebulobas, pativs scems sxvebis azrsa da muSaobas, damoukideblad erTveba diskusiebsa Tu jgufur muSaobaSi, Tumca ver amJRavnebs maqsimalur CarTulobas perioduli Cavardnebis gamo. 9-10 mudmivad mzadaa, monawileoba miiRos gakveTilis msvlelobaSi, damoukideblad erTveba muSaobaSi, diskusiasa Tu problemebis gadaWraSi, exmareba da pativs scems sxvebs, kargad aqvs gacnobierebuli sakuTari roli klasis mier raimes SeswavlaSi. komponenti _ saSinao davalebebi qulebi 1-2 TiTqmis arasodes ar asrulebs micemul davalebas. uWirs saxelmZRvaneloze damoukideblad muSaoba. ver axerxebs teqstisa da vizualuri masalis gagebas. iSviaTad axerxebs damatebiTi (umartivesi) masalebis moZebnas. 3-4 aqvs mcdeloba, Seasrulos micemuli davalebebi. cdilobs, gaigos teqstis Sinaarsi, magram uWirs damoukideblad muSaoba. uZneldeba rukebis, diagramebis da sxva vizualuri masalis gageba. zogjer axerxebs damatebiTi masalis moZiebas da gakveTilze motanas. 5-6 damoukideblad SeuZlia saSinao davalebebis Sesruleba. Tavs arTmevs saxelmZRvaneloze muSaobas. Sinaarsobrivad esmis Sesrulebuli davaleba. SeuZlia imuSaos vizualur masalaze, magram drodadro sWirdeba daxmareba. daxmarebis gareSe ver axerxebs damatebiTi masalis moZiebas, problemur sakiTxebze msjelobas, sakiTxis analizs werilobiTi an TxrobiTi formiT. 7-8 yovelTvis asrulebs saSinao davalebas. damoukideblad SeuZlia saxelmZRvaneloze muSaoba. akeTebs teqstisa da vizualuri masalis analizs. SeuZlia Seqmnas TvalsaCinoeba, damoukideblad SeuZlia informaciis moZieba da analizi rogorc werilobiT, aseve TxrobiT. aqvs davalebis prezentaciis kargi unari. xarvezebi aqvs argumentirebul msjelobasa da masalis daskvna-SefasebaSi. uWirs analizi da sinTezi, sakuTari azris dacva. 9-10 18 Sefasebis kriteriumebi yovelTvis mzad aqvs davaleba. Tavisuflad SeuZlia nebismier damatebiT literaturasa da masalaze muSaoba, sakiTxis yovelmxriv srulyofilad damuSaveba. SeuZlia namuSevris maRal doneze warmodgena. SeuZlia argumentirebuli msjeloba, rogorc werilobiT, aseve TxrobiT. Rrmad flobs masalas. aqvs sxarti azrovneba. SeuZlia, Seadaros, gaavlos paralelebi, gaakeTos analizi, daskvna da Sefaseba. komponenti _ mimdinare saklaso davalebebi qulebi Sefasebis kriteriumebi 1-2 iSviaTad asrulebs saklaso davalebebs. uWirs saxelmZRvanelos teqstze muSaoba. ver swvdeba wakiTxulis Sinaarss. ver adgens diagramebs da sqemebs. ar SeuZlia maTi gageba, ver scems pasuxs micemul SekiTxvebs. uWirs Sinaarsis gageba da SekiTxvis dasma. 3-4 SeuZlia, gaigos Temis Sinaarsi, pasuxi gasces martiv SekiTxvebs. daxmarebis gareSe ver arTmevs Tavs savarjiSoebisa da kiTxva-davalebebis Sesrulebas. uWirs rukebis, diagramebis, sqemebisa da cxrilebis analizi, maTze muSaoba, maTi Sedgena. 5-6 SeuZlia, Tavi gaarTvas micemul davalebebs. kerZod, muSaobs teqstze. swvdeba mis Sinaarss, svams kiTxvebs, pasuxobs dasmul SekiTxvebs. uWirs teqstisa da rukis analizi, ver akeTebs daskvnebs. damoukideblad ver arTmevs Tavs diagramebis, rukebis, sqemebis Sedgenas. zogjer bolomde ver asrulebs davalebas. 7-8 aqtiurad erTveba saklaso davalebebSi. swvdeba Temis Sinaarss, aanalizebs wakiTxuls da mosmenils. SeuZlia, gaavlos paralelebi, gaakeTos Sedarebebi da daskvna. kargad msjelobs, erTveba diskusiebSi, icavs sakuTar azrs argumentebiT. SeuZlia rukebis, sqemebis, cxrilebis, fotoebis analizi. Tumca, maTi Sedgenisas aqvs xarvezebi, uSvebs Secdomebs. 9-10 yovelTvis mzadaa, Seasrulos saklaso davalebebi. SeuZlia, damoukideblad gaarTvas Tavi nebismier savarjiSos. erTveba polemikaSi. wamoWris problemebs da SeuZlia maTi gadaWris gzis povna jgufur ganxilvebSi. aqvs damoukidebeli azri. SeuZlia naazrevis dacva argumentebiT. srulyofilad asrulebs davalebebs. akeTebs analizs, sinTezs, daskvnas da Sefasebas sakiTxis irgvliv. SeuZlia rukebis, diagramebis, sqemebis kargad Sedgena. komponenti _ Semajamebeli davalebebi qulebi Sefasebis kriteriumebi 1-2 warmodgena aqvs Seswavlil Temaze. SeuZlia, pasuxi gasces an isaubros umartives (faqtobriv) sakiTxebze. ver swvdeba Temis Sinaarss. 3-4 amJRavnebs Seswavlili Temis Sinaarsobriv codnas. maswavleblis daxmarebiT SeuZlia, Tavi gaarTvas martivi sakiTxebis ganxilvas da maTze msjelobas. 5-6 damoukideblad SeuZlia, Tavi gaarTvas Sinaarsobriv da saazrovno analitikur davalebebs. SeuZlia, monawileoba miiRos msjelobis procesSi. uWirs sxvisi azris gaTvaliswineba, argumentirebuli msjeloba. 7-8 kargad icis ganxiluli sakiTxebi. damoukideblad SeuZlia gaarTvas Tavi analitikur davalebebs. aqtiuria diskusiebSi, zogjer zedmetadac. uWirs sakuTari azris mkafiod Camoyalibeba da dacva, daskvnis gamotana da Sefasebebi, radgan yvela sakiTxs ver swvdeba Rrmad. 9-10 srulyofilad icis Seswavlili Tema. mzad aris Seasrulos nebismieri analitikuri samuSao. SeuZlia individualuri SemoqmedebiTi muSaoba. SeuZlia sakiTxis interpretacia, argumentirebuli msjeloba, sakuTari azris dacva. akeTebs safuZvlian daskvnas da Sefasebas. SeuZlia TanamSromloba., sxvisi azris pativiscema da gaTvaliswineba msjelobis procesSi. 19 komponenti _ proeqti Sefasebis kriteriumebi elemntaruli 1-4 qula misaRebi 5-7 qula ostaturi 8-10 qula mizani ar aris kargad gamokveTili, bundovania xdeba umniSvnelo sakiTxebze fokusireba kargad aris gamokveTili, martivad aRsaqmelia Sinaarsis sizuste da gamarTuloba gvxvdeba mcdari informacia. SecdobaSi Sehyavs mkiTxveli/ msmeneli ZiriTadad gamarTuli Sinaarsia, SeiniSneba uzustobebi informaciebSi Sinaarsi gamarTulia. faqtebi zusti da mravalmxrivia kvleva dagegmilia. wyaroebi sworadaa SerCeuli, magram arasakmarisia. analizi damakmayofilebelia. kvleva kargadaa dagegmili. gamoyenebulia avtoritetuli wyaroebi da savele kvlevis masalebi kvleva kvleva araefeqturadaa dagegmili. wyaro ar aris sando. analizi zedapirulia TvalsaCinoeba TvalsaCinoeba SinaarsTan Seusabamoa da abnevs mkiTxvels/masmenels TvalsaCinoebebi misaRebia, magram erTferovani. Seqmnilia proeqtze momuSave jgufis mier TvalsaCinoebebi mravalferovania da Sinaarsic Sesatyvisia. daxvewilia daskvnebi ar aris Camoyalibebuli, Tumca aris mcdeloba daskvnebi aris, magram aklia sizuste da sicxade. daskvna mkafio da orginaluria. SesabamisobaSia kvlevasTan damatebiTi komponenti _ organizebuloba 20 qulebi Sefasebis kriteriumebi 1-2 damoukideblad ar SeuZlia saswavlo resursebis gamoyeneba. Tavs ver arTmevs samuSaos dagegmvas da drois miznobrivad gamoyenebas. TiTqmis verasodes axerxebs micemuli davalebis Sesrulebas. xels uSlis sxvebs xSiri SekiTxvebiT. esaWiroeba mudmivi meTvalyureoba da meurveoba muSaobis procesSi. 3-4 cdilobs, magram xSirad Tavs ver arTmevs damoukideblad muSaobas. uWirs micemuli samuSaos dagegmva da Sesruleba. cdilobs, gamoiyenos micemuli dro. arasrulyofilad, magram aqvs saswavlo nivTebi gakveTilze da cdilobs maT gamoyenebas. sWirdeba sxvebis daxmareba, riTac aferxebs sagakveTilo process. 5-6 aqvs damoukideblad muSaobis unari. SeuZlia samuSao procesis dagegmva da drois miznobrivad gamoyeneba, magram xandaxan ar aqvs amis survili. yovelTvis ver iyenebs saswavlo resursebs. uWirs sxvebTan erTad muSaoba. 7-8 mizanmimarTuli da Tanmimdevrulia muSaobis procesSi. TiTqmis yovelTvis gonivrulad iyenebs saswavlo resursebs. damoukideblad SeuZlia, dagegmos saswavlo procesi. iSviaTad sWirdeba maswavleblis rCeva da miTiTebebi. xarvezebi aqvs sxvebTan muSaobis TvalsazrisiT. erTnairi mondomebiT da xarisxiT ver asrulebs yvela davalebas. 9-10 yovelTvis mobilizebulia, dagegmos samuSao da izrunos mis Sesrulebaze. icis drois fasi da gonivrulad iyenebs mas. miznobrivad muSaobs sagakveTilo procesSi, rogorc individualurad, aseve sxvebTan TanamSromlobis dros. gaazrebulad iyenebs yvela saswavlo resurss. SeuZlia sxvebis daxmareba. damatebiTi komponenti _ jgufSi efeqturi muSaoba qulebi Sefasebis kriteriumebi 1-2 ar SeuZlia jgufSi muSaoba. moridebuli da arakontaqturia. uWirs sakuTari poziciis gamoxatva. Tavs ver arTmevs micemuli davalebis Sesrulebas. ar SeuZlia Tavisi wvlili Seitanos jgufis muSaobaSi. 3-4 uWirs jgufuri muSaoba. gaubedavad afiqsirebs sakuTar azrs. arasrulyofilad asrulebs micemul davalebas. cdilobs, sakuTari wvlili Seitanos jgufis warmatebaSi. 5-6 SeuZlia jgufTan muSaoba, kontaqturia, aqvs sakuTari poziciis gamoxatvisa da sxvisi azris mosmenis unari. asrulebs micemul davalebas. miznobrivad iyenebs dros. zogjer uWirs sakuTari poziciis dacva, sxvisi azris gaTvaliswineba da emociebis marTva. 7-8 kargad arTmevs Tavs jgufSi muSaobas. droulad da Sinaarsianad SeuZlia davalebis Sesuleba. aqvs lideris Tvisebebi. SeuZlia samuSaos gonivrulad gadanawileba jgufis wevrebze. cdilobs emociebis marTvas, rasac yovelTvis ver axerxebs. zogjer erTpirovnulia da uWirs sxvisi azris gaziareba. 9-10 gonivrulad SeuZlia jgufSi muSaoba. pasuxismgebelia Sesrulebuli samuSaos xarisxze. aqvs lideris Tvisebebi. kargad arTmevs Tavs samuSaos dagegmvasa da movaleobebis gadanawilebas. exmareba jgufis wevrebs samuSaos SesrulebaSi. SeuZlia jgufis namuSevris Tavmoyra da wardgena. SeuZlia sakuTari emociebis da aqtiurobis daregulireba. damatebiTi komponenti _ TanamSromloba qulebi Sefasebis kriteriumebi 1-2 ar SeuZlia sxvasTan erTad muSaoba. mkveTrad individualuria da urCevnia samuSao damoukideblad Seasrulos. zogjer konfliqturia. uWirs sxvisi azris mosmena da gaziareba. ar aqvs sxvisi daxmarebis unari. 3-4 cdilobs, iyos kontaqturi da SeZlos sxvebTan erTad muSaoba. aqvs sxvisi mosazrebis gaziarebis survili. cdilobs, daZlios konfliqturoba da iyos keTilganwyobili sxvisi azris mimarT. 5-6 SeuZlia TanamSromloba. kontaqturia. aqvs sxvisi daxmarebis unari. cdilobs, iyos gawonasworebuli, Tumca, zogjer uWirs sakuTari aqtiurobisa da emociebis marTva. pativs scems sxvis azrs, magram uWirs misi gaziareba. 7-8 aris kontaqturi da keTilganwyobili sxvebisadmi. SeuZlia samuSaos ganawileba da mis Sesrulebaze zrunva. aqvs unari, daexmaros sxvas samuSaos gagebasa da SesrulebaSi. zogjer imdenad aqtiuria, rom xels uSlia sxvebs sakuTari poziciis dafiqsirebaSi. xandaxan uWirs emociebis marTva da sxvisi azris gaziareba. 9-10 yovelTvis mzad aris TanamSromlobisaTvis. kolegialuri da keTilganwyobilia sxvebisadmi. SeuZlia daxmarebis gaweva davalebis gaazrebasa da SesrulebaSi. aqvs samuSaos ganawilebis unari da zrunavs mis Sesrulebaze. aris gawonasworebuli da pativs scems sxvis azrs. SeuZlia daareguliros sakuTari aqtiuroba da emocia. exmareba sxvas sakuTari poziciis gamoxatvaSi. 21 VII. gakveTilis gegmis CarCo da misi Sinaarsi sagani/maswavlebeli _ aq Caiwereba sagnis dasaxeleba da maswavleblis saxeli da gvari klasi _ igulisxmeba is klasi, romelSic tardeba gakveTili Tema _ aq Caiwereba ZiriTadi Tema an paragrafis saTauri. sakiTxebi _ CamovTvliT ZiriTad TemaSi/paragrafSi Semaval mniSvnelovan sakiTxebs. mizani _ igulisxmeba is ZiriTadi Rirebulebebi, risi miRwevac gvinda gakveTiliT. aqtivoba I _ Caiwereba aqtivobis saxelwodeba maswavleblis roli _ am aqtivobaSi ras gaakeTebs maswavlebeli moswavlis roli _ am aqtivobaSi ras gaakeTeben moswavleebi resursebi _ CamovTvliT yvelafers, rac aqtivobis gansaxorcieleblad gvWirdeba. dro _ CavwerT aqtivobisaTvis saWiro wuTebs Sefasebis tipi _ mivuTiTebT, Tu rogor SeiZleba, rom moswavleebi Sefasdnen _ qulebiT Tu komentarebiT moswavleebi. cxrili/rubrika _ aq Caideba Sefasebis cxrili/rubrika, romelSic naCvenebi iqneba Sefasebis is komponenti im SemTxvevaSi, Tu moswavleebi qulebiT fasdebian. aqtivoba II aqtivoba III _ igive gakeTdeba, rac zemoT _ igive gakeTdeba, rac zemoT VIII. dagegmili gakveTilis nimuSebi gakveTili I sagani/maswavlebeli _ klasi VIIII Tema: sakiTxebi: mizani: kontinentebisa da okeaneebis geografia mariam arabiZe •afrikis geografiuli mdebareoba, reliefi da sasargeblo wiaRiseuli •afrikis mdebareoba okeaneebisa da kontinentebis mimarT •afrikis mdebareoba ekvatorisa da 00-iani meridianis mimarT. •siTburi, klimaturi da sasaaTo sartylebi afrikis kontinentze. •afrikis kontinentis Seswavla ucxoelebis mier; devid livingstoni. •afrikis geografiuli nomenklatura: mTebi, vulkanebi, dablobebi, qvabulebi, kunZulebi, naxevarkunZulebi, yureebi, mdinareebi da udabnoebi. •afrikis sanapiro zolis moxazuloba. •afrikis reliefi. •afrikis sasargeblo wiaRiseuli. •terminebi da cnebebi (mag. yure da ube, iSviaTi liTonebi, kristaluri qanebi, axalgazrda mTebi) •saintereso ambebi. kontinentis originalurobis gacnoba da codnis horizontis gafarToeba; informaciis grafikulad gamosaxvis unaris ganviTareba; rukaze muSaobis unaris ganviTareba ganxiluli sakiTxebis erTmaneTTan dakavSirebisa da daskvnebis gakeTebis unaris ganviTareba. 25 aqtivoba I _ gonebrivi ieriSi: ra viciT afrikis Sesaxeb? maswavleblis roli: moswavleTa roli: resursebi: dro: SekiTxvis dasma da pasuxebis mosmena (araswor azrs maswavlebeli ar akritikebs da ar ixilavs). mosazrebis rig-rigobiT gamoxatva. materialuri resursebi saWiro ar aris, gvWirdeba mxolod inteleqtualuri resursebi _ moswavleTa codna. 2-3 wT. aqtivoba II _ maswavleblis roli: moswavleTa roli: miRebuli informaciis kategorizacia da cxrilSi Setana. cxrilis daxazva da informaciis Setana sakuTari naazrevis gaxseneba, gameoreba da cxrilSi Sesabamisi adgilis povna. kontinenti mdebareoba klimati reliefi wiaRiseuli cxeli kontinentia; udabnoebia; saharis udabnoa; udabnoSia egvipte da piramidebi; wvima TiTqmis ar modis kilimanjar os mTaa; kilimanjar o vulkania da TovliT aris dafaruli bevria oqro; bevria almasi afrika ekvatori Suaze kveTs; 00-iani meridiani gaivlis; xmelTaSua zRva da wiTeli zRva akravs; esazRvreba indoeTisa da atlantis okeaneebi organuli samyaro zangebis samSoblo; bevria spilo; bevria zebra; gvxvdeba Jirafebi; gvxvdeba lomebi. resursebi: inteleqtualuri resursebi _ moswavleTa azrovneba da codna; materialuri: dafa da carci, an maia formati da markerebi. malxaz giorgi nino Sefasebis kriteriumebi dro: 5-7 wT. axvlediani asaTiani Todua ingoroyva Sefasebis tipi: dakvirveba klasze. aqtiurebis da mixvedrilebis CaniSvna maswavleblis mier. gamarTuli metyveleba 2 1 1 1 sakiTxis gasagebad Camoyalibeba 2 1 0 0 auditoriasTan kontaqti 2 1 1 0 aqtivoba III _ teqstze muSaoba maswavleblis roli: klasis dayofa jgufebad da maTTvis winaswar momzadebuli saWiro masalebis gamoyeneba 1 2 sadac miTiTebuli 1 0 sakiTxebi, furclebis darigeba, iqneba romelzec jgufebma unda imuSaon. magaliTad: drois dacva 1/3 2/ 10 1/5 1 /3 • afrikis mdebareoba • afrikis kontinentis Seswavla • sanapiro zoli moswavlis moswavlis moswavlis moswavlis • reliefi Sefasebis kriteriumebi gvari,saxeli gvari,saxeli gvari,saxeli gvari,saxeli • sasargeblo wiaRiseuli namuSevris vizualuri mxare (akuratuloba) 1 1 2 2 instruqciis micema jgufebisaTvis: saxelmZRvaneloSi, Sinaarsis gamarTuloba 2 TiToeuli 2jgufi ecnoba sakiTxs 2 2 iyenebs rukas da emzadeba faqtobrivi informaciis sizusteTemis wardgenisaTvis. maswavlebeli uxsnis jgufebs, rom saWiroa 2 2 2 2 (realisturoba) SearCion prezentatorebi, romlebic Sefasdebian cxrilis mixedviT. maswavlebeli Sefasebis informaciis sxvadasxva xerxiT cxrils akravs dafaze, midis jgufebTan 1 da akvirdeba 0 maT muSaobas.0 2 warmodgena (cxrili, grafiki, diagrama) sakuTari mosazrebis gamoxatva da dasabuTeba 26 2 0 0 1 8 qula 4 qula 6 qula 9 qula moswavleTa roli: resursebi: dro: sxdebian jgufebSi. ecnobian teqsts, ilustraciebs, rukas da emzadebian sakiTxis klasisaTvis warsadgenad. saxelmZRvanelo, furclebi, avtokalmebi, ruka, Sefasebis cxrili 7-10 wT. aqtivoba IV _ prezentacia organuli kontinenti mdebareoba klimati reliefi wiaRiseuli samyaro maswavlebis roli: prezentaciis drois limitis dadgena da SeTavazeba, TiToeuls 2-2 wuTi. drois regulireba. ekvatori Suaze cxeli Sefasebakilimanjar bevria zangebis prezentatorebis cxrilis mixedviT kveTs; kontinentia; os mTaa; oqro; samSoblo; moswavleTa roli: Tematurad dalagebuli prezentaciebi ise, rom klass 00-iani meridiani udabnoebia; kilimanjar bevria bevria sruli warmodgena darCes paragrafSi ganxilul sakiTxebze. saharis udabnoa; o vulkania gaivlis; almasi spilo; resursebi: rukebi, Sefasebis cxrili. xmelTaSua zRva saxelmZRvanelo, da udabnoSia da TovliT bevria zebra; afrika dro: wiTeli zRva 8-10 wT. egvipte da aris gvxvdeba Sefasebis tipi: ganmsazRvreli. prezentatorebi fasdebian qulebiT akravs; piramidebi; dafaruli Jirafebi; esazRvreba Sefasebis wvimacxrilis TiTqmis mixedviT. ar gvxvdeba indoeTisa da modis lomebi. atlantis okeaneebi prezentatorebis Sefasebis cxrili ganmarteba: maswavlebeli qulebs Cawers JurnalSi, romelime komponentSi _ mimdinare saklaso davalebebi an gakveTilze CarTuloba, romelic SerCeuli aqvT kaTedraze. maia axvlediani giorgi Todua malxaz asaTiani nino ingoroyva gamarTuli metyveleba 2 1 1 1 sakiTxis gasagebad Camoyalibeba 2 1 0 0 auditoriasTan kontaqti 2 1 1 0 saWiro masalebis gamoyeneba 2 1 0 1 2/ 10 1/5 1 /3 1/3 Sefasebis kriteriumebi drois dacva aqtivoba V _ maswavleblis mini-leqcia: afrikis geografiuli nomenklatura Sefasebis kriteriumebi maswavleblis roli: namuSevris vizualuri mxare (akuratuloba) Sinaarsis gamarTuloba faqtobrivi informaciis sizuste (realisturoba) informaciis sxvadasxva xerxiT warmodgena (cxrili, grafiki, diagrama) sakuTari mosazrebis gamoxatva da dasabuTeba moswavleTa roli: resursebi: dro: moswavlis moswavlis moswavlis moswavlis maswavlebeli da rukaze aCvenebs yvela im obieqts, gvari,saxeli saubrobs gvari,saxeli gvari,saxeli gvari,saxeli romelic saxelmZRvaneloSia naxsenebi. amasTan, uxsnis 1 1 2 2 moswavleebs ramdenime sityvis/cnebis mniSvnelobas: 2 2 ube da yure – msgavseba 2da gansxvaveba; iSviaTi liToni; 2 kristaluri qani; axalgazrda mTebi. sasurvelia aCvenos 2 2 2 2 kristaluri qanis erTi nimuSi, Tu maswavlebels xeli 1 0 0 2 miuwvdeba qanebisa da mineralebis koleqciaze. mini leqciis dasrulebis Semdeg maswavlebeli ikvlevs 2 0 0 da moswavleTa 1 daxmarebiT pasuxs scems klasSi dasmul SekiTxvebs. 8 qula 4 qula 6 qula 9 qula mosmena, SekiTxvebis dasma, gageba, SinaarsSi wvdoma inteleqtualuri resursi _ maswavleblis codna; ruka (sasurvelia afrikis fizikuri ruka), qanebis koleqcia. 10-12 wT. 27 aqtivoba VI _ davalebis micema maswavleblis roli: martivi davalebebi: SedarebiT rTuli: ufro rTuli: paragrafis miTiTeba saxelmZRvaneloSi, davalebebidan sakiTxis gamoyofa sirTulis mixedviT da moswavleTaTvis SeTavazeba SesaZleblobebis mixedviT moswavlis saxelmZRvaneloSi mocemul SekiTxvebze werilobiTi pasuxis gacema I davalebaSi: 1; 2; 3; 4; 6. II davalebaSi: 2 I davalebaSi: 5 II davalebaSi: 1; 3; 4 rubrikis `es sainteresoa~ ganxilva; msgavsi tipis informaciis moZieba JurnalebSi da momdevno gakveTilze ganxilva. gakveTili II Tema sakiTxebi: mizani: afrikis hava afrikis havis warmomqmneli faqtorebi • havis elementebi da maTi xasiaTi _ haeris temperatura; atmosferuli naleqebi afrikis kontinentis klimaturi da wylis resursebis Camoyalibebis Sesaxeb informaciis miReba; • informaciis sxvadasxva formiT gamoxatvis unaris ganviTareba • Tematur rukebze muSaobisa da msjelobis unaris ganviTareba • geografiuli obieqtebis maxasiaTeblebis SedarebiTi analizis unaris ganviTareba aqtivoba I saSinao davalebis analizi maswavleblis roli: moswavleTa roli: resursebi: dro: wina gakveTilze SeTavazebuli davalebebis Sesrulebis xarisxis dadgena; Secdomebis an uzustobebis gasworebaSi monawileobis miReba da daxmareba. Sesrulebuli davalebis prezentacia da, saWiroebis SemTxvevaSi, koreqtivebis Setana moswavleTa rveulebi; Sefasebis cxrili 10 wT Sefasebis tipi: ganmsazRvreli. maswavlebelma SeiZleba qulebiT Seafasos ramdenime moswavle saSinao davalebis komponentSi. amisaTvis igi iyenebs Sefasebis cxrils. SeiZleba maswavlebelma moswavleebi gakveTilzec Seafasos an gakveTilis Semdeg gaasworos ramdenime moswavlis rveuli. 28 drois dacva 2/ 10 1/5 1 /3 1/3 weriTi saSinao davalebis Sefasebis cxrili moswavlis gvari,saxeli moswavlis gvari,saxeli moswavlis gvari,saxeli moswavlis gvari,saxeli Sinaarsis gamarTuloba 1 2 1 2 2 2 2 2 faqtobrivi informaciis sizuste (realisturoba) 2 2 2 2 informaciis sxvadasxva xerxiT warmodgena (cxrili, grafiki, diagrama) 1 0 0 2 sakuTari mosazrebis gamoxatva da dasabuTeba 2 0 0 1 8 qula 4 qula 6 qula 9 qula Sefasebis kriteriumebi namuSevris vizualuri mxare (akuratuloba) aqtivoba II _ gonebrivi ieriSi: ra viciT afrikis klimatis Sesaxeb? maswavleblis roli: SekiTxvis dasma da moswavleTa pasuxebis mosmena kritikisa da analizis gareSe. moswavleTa roli: mosazrebebis rig-rigobiT gamoxatva. mag. cxeli kontinentia; bevri udabnoa; wvima da Tovli TiTqmis ar modis da a.S. maswavlebeli agrZelebs kvlevas da svams meore SekiTxvas ratom aris afrikaSi cxeli klimati da bevri udabno? moswavleebi gamoTqvamen varaudebs da asaxeleben mizezebsac, zogs swors, zogs – araswors, romlebsac maswavlebeli kritikis gareSe ismens. resursebi: inteleqtualuri: moswavleebi TavianTi azrebiT da codniT. dro: 5 wT aqtivoba III _ teqstze muSaoba maswavleblis roli: moswavleTa roli: resursebi: dro: aqtivoba IV gamoTqmuli mosazrebebis gadamowmebisa da gamyarebis mizniT, maswavlebeli moswavleebs sTxovs, waikiTxon masala saxelmZRvaneloSi da uTiTebs teqsts Sesabamis gverdze. moswavleebi ecnobian Sesabamis masalas saxelmZRvaneloSi saxelmZRvanelo 5 wT. _ Tematur rukebze muSaoba maswavleblis roli: maswavlebeli wyvilebs aZlevs davalebas: Seadaron afrikis reliefis da havis rukebi, raTa aRweron da daadginon klimaturi sartylebis geografiuli Taviseburebebi. reliefis da klimaturi sartylis rukebi. moswavleTa roli: moswavleebi iyeneben atlasebs an saklaso oTaxSi arsebul Tematur rukebs da rveulebSi akeTeben Canawerebs. resursebi: moswavleTa rveulebi, avtokalmebi, atlasebi, fizikuri da klimaturi sartylebis rukebi. dro: 10 wT. Sefasebis tipi: ganmsazRvreli: dakvirveba wyvilebis muSaobaze da sakuTar gegmaSi Canaweris gakeTeba _ aqtiuri da pasiuri wyvilebi. 29 aqtivoba V namuSevrebis prezentacia maswavleblis roli: maswavlebeli wyvilebs aZlevs dros 2-2 wuTs, ismens ramdenime wyvilis ( 2 an 3) naazrevs. bolos akeTebs komentars da sizuste Seaqvs wyvilebis namuSevrebSi. dafaze akravs Sefasebis cxrils, romelic maswavlebels winaswar aqvs momzadebuli. moswavleTa roli: msurveli wyvilebi klass warudgenen Sesrulebul davalebas. saWiroebis SemTxvevaSi isini akeTeben Sesworebas sakuTar CanawerebSi, rasac axdenen erTmaneTis davalebis mosmenisa da maswavleblis komentaris Semdeg. resursebi: moswavleTa rveulebi da maTi namuSevrebi. Sefasebis cxrili. dro: 8-10 wT. Sefasebis tipi: SesaZlebelia maswavlebelma Seafasos wyvilebi qulebiT, risTvisac is iyenebs Sefasebis cxrils. wyvilebis Sefasebis cxrili wyvili Sefasebis kriteriumi wyvilSi TanamSromloba da SeTanxmebiT muSaoba (orives monawileoba prezentaciaSi) warmodgenili namuSevris davalebasTan Sesabamisoba (Sinaarsis gamarTuloba) informaciis sizuste da rukebze muSaobis unaris gamovlena swori aRweriloba da msjeloba drois miznobrivad gamoyeneba aqtivoba klimaturi sartylebi VI wyvili saxeli, gvari saxeli, gvari saxeli, gvari saxeli, gvari saxeli gvari 2 2 2 0 1 1 2 2 1 1 1 1 2 2 1 0 1 1 2 2 2 2 1 1 0 1 1 1 1 1 10 qula 10 qula 6 qula 2 qula 5 qula 5 qula _ davalebis micema zafxulis zamTris temperatura wyvili saxeli, gvari temperatura atmosferuli naleqebis raodenoba maswavleblis roli: maswavlebeli dafaze akravs formats, romelzec winaswar aqvs momzadebuli davalebebi: 1. ganedebis mixedviT gansazRvron ZiriTadi da gardamavali wyvili wyvili wyvili klimaturi sartylebis mdebareoba da maTi geografiuli saxeli, saxeli, saxeli, saxeli, saxeli, saxeli Sefasebis kriteriumi klimaturi sartylebi zamTris temperatura zafxulis naleqebi gvari gvari gvari gvari gvari Siga wylebi gvari mimarTulebebi; (davaleba 1 temperatura saxelmZRvaneloSi) wyvilSi TanamSromloba da SeTanxmebiT 2. cxrilSi moaTavson zamTrisa da zafxulis 2 2 2 0temperaturebi 1 1 muSaoba (orives monawileoba prezentaciaSi) da naleqebi klimaturi sartylebis mixedviT. warmodgenili namuSevris davalebasTan 2 2 1 1 1 1 Sesabamisoba (Sinaarsis gamarTuloba) moswavleTa roli: davalebebis Cawera rveulSi informaciis sizuste da rukebze muSaobis moswavlis moswavlis Sefasebis kriteriumebi 2 moswavlis 2 1 0 1 moswavlis 1 resursebi: formati, markerebi, rveulebi, avtokalmebi. unaris gamovlena saxeli, gvari saxeli, gvari saxeli, gvari swori aRweriloba da msjeloba dro: 5 wT 2 2 0 1 1 namuSevris esTetikuri mxare 21 1 1 drois miznobrivad gamoyeneba 2 carieli 2 1 2gakveTilisaTvis 1 ganmarteba: cxrilSi erTi sveti datovon Sinaarsis gamarTuloba 11 momdevno 1 1 10 qula 10 qula 6 qula 2 qula 5 qula 5 faqtebisa da sakiTxebis sizuste 1 2 1 qula informaciis sworad organizeba (cxrilSi, grafikze, 1 1 1 diagramaze, sqemaSi) klimaturi zafxulis atmosferuli naleqebis zamTris temperatura argumentacia da daskvnebis gakeTeba 1raodenoba 1 0 sartylebi temperatura 6 7 4 30 hava klimaturi sartylebi wylebi zamTris temperatura mcenareebi cxovelebi zafxulis temperatura naleqebi Siga wylebi gakveTili III Tema sakiTxebi: mizani: afrikis Siga wylebi afrikis mdinareebisa da tbebis ganawileba kontinentze mdinareebi da maTi reJimi; mniSvnelovani mdinareebi da maTi maxasiaTeblebi; mniSvnelovani tbebi; saintereso informacia. afrikis wylis resursebis gacnoba havisa da wylis resursebis ganawilebis kanonzomierebis Sesaxeb msjeloba grafikuli informaciidan teqsturi Canaweris Seqmnis unaris ganviTareba geografiuli obieqtebis SedarebiTi daxasiaTeba da daskvnis gakeTebis unarebis ganviTareba aqtivoba I _ gonebrivi ieriSi maswavleblis roli: moswavleTa roli: resursebi: dro: aqtivoba II SekiTxvis dasma: afrikis mdinareebi Caedinebian indoeTis da atlantis okeaneSi. ratom? maswavlebeli pasuxs ismens kritikis gareSe. pasuxebis mofiqreba da individualurad gamoxatva inteleqtualuri _ moswavleTa mosazrebebi 5 wT _ rukaze muSaoba maswavleblis roli: wyvilebisaTvis davalebis micema: atlasebze an fizikur rukaze afrikis mdinareebisa da tbebis moZebna. imis garkvevea, Tu romeli mdinare da tba, sad Caedineba. moswavleTa roli: rukaze an atlasze mdinareebisa da tbebis moZebna da rveulSi Canawerebis gakeTeba. resursebi: afrikis fizikuri ruka an atlasebi, moswavleTa rveulebi, avtokalmebi. dro: 10 wT. Sefasebis tipi: aqtivoba III ganmaviTarebeli: maswavlebeli akvirdeba wyvilebs da gegmaSi iniSnavs SeTanxmebulad momuSave wyvilebs _ informaciis sqematurad gamosaxva maswavleblis roli: davalebis micema da dafaze sqemis gamosaxva. maswavlebeli avalebs moswavleTa wyvilebs Camoweron da isrebiT daakavSiron indoeTis, atlantis da Siga mdinareebi da tbebi. mag. kongo Siga Camonadeni Cadi atlantis okeane niasa indoeTis okeane 31 moswavleTa roli: Sefaseba: Sefasebis kriteriumi dro: wyvilebSi muSaoba wyvili da rukis gamoyenebiT rveulebSi sqemis gakeTeba wyvili wyvili maswavlebeli akvirdeba da iniSnavssaxeli, SeTanxmebulad saxeli, saxeli, saxeli, momuSave saxeli, wyvilebs saxeli gvari gvari gvari gvari gvari gvari 5-7 wT wyvilSi TanamSromloba da SeTanxmebiT 2 2 2 muSaoba (orives monawileoba prezentaciaSi) warmodgenili namuSevris aqtivoba IV _ davalebasTan rukaze muSaoba 2 2 1 Sesabamisoba (Sinaarsis gamarTuloba) informaciis sizuste da rukebze muSaobis 2 2 1 maswavleblis unaris gamovlena roli: wina gakveTilze gamoyenebuli da nawilobriv swori aRweriloba da msjeloba 2 1 dafaze ganTavseba.2wyvilebisaTvis davalebis drois miznobrivad gamoyeneba 2 2 1 0 1 1 1 1 1 0 1 cxrilis 1 Sevsebuli 0 1 1 micema: gaarkvion, 1 1 afrikis romeli mdinare da tba romel klimatur sartyelSi 1 10 qula 10 qula 6 qula 2 qula 5 qula 5 qula mdebareobs? moswavleTa roli: wyvilSi muSaoba da davalebis Sesruleba. rveulebSi Canawerebis klimaturi zafxulis atmosferuli naleqebis mier cxrilSi gakeTeba cxrilSi Sesatanad. ramdenime wyvilis zamTris temperatura raodenoba sartylebi temperatura monacemebis Setana. afrikis klimaturi sartylebi da Siga wylebi klimaturi sartylebi zamTris temperatura zafxulis temperatura naleqebi Siga wylebi resursebi: klimaturi ruka, cxrili, moswavleTamoswavlis rveulebi damoswavlis avtokalmebi. moswavlis Sefasebis kriteriumebi Sefaseba: saxeli, gvari saxeli, gvari wyvilebs saxeli, gvari maswavlebeli akvirdeba da iniSnavs SeTanxmebulad momuSave namuSevris esTetikuri dro: 7-10 mxare wT Sinaarsis gamarTuloba faqtebisa da sakiTxebis sizuste informaciis sworad organizeba (cxrilSi, grafikze, atqivoba V davalebis micema diagramaze, sqemaSi)_ argumentacia da daskvnebis gakeTeba 2 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 6 1 7 0 4 maswavleblis roli: davalebis micema klasisaTvis: • afrikis Siga wylebi _ teqstis Txroba • informaciis gacnoba _ es sainteresoa • afrikis mdinaris wylis auzebis ganawileba da gamosaxva grafikze hava wylebi mcenareebi cxovelebi • tbebis _ tanganikasa da niasas daxasiaTeba, Sedareba, msgavseba-gansxvavebis dadgena tropikuli Raribi kaktusi qvewarmavali • afrikis klimaturi sartylebisa da Siga wylebi _ cxrilis analizi: romeli klimaturi sartyeli gamoirCeva Siga wylebis simdidriT da ratom? moswavleTa roli: davalebis CaniSvna saxelmZRvanelosa da rveulSi resursebi: saxelmZRvanelo, moswavleTa rveulebi, avtokalmebi dro: 5-7 wT aqtivoba VI _ gakveTilis Sefaseba maswavleblis roli: klasisaTvis SekiTxvis dasma da pasuxebis mosmena: riT iyo mniSvnelovani es gakveTili? maswavleblils mier pozitiuri komentaris gakeTeba SeTanxmebulad momuSave wyvilebis Sesaxeb. moswavlis roli: Sexedulebebis gamoxatva dro: 3-5 wT 32 wyvili Sefasebis kriteriumi saxeli, gvari wyvili saxeli, gvari saxeli, gvari wyvili saxeli, gvari saxeli, gvari saxeli gvari wyvilSi TanamSromloba da SeTanxmebiT gakveTili IV_ afrikis cocxali samyaro 2 2 2 0 1 1 muSaoba (orives monawileoba prezentaciaSi) warmodgenili namuSevris davalebasTan 2 2 1 1 1 1 sakiTxebi:(Sinaarsis • afrikis flora; Sesabamisoba gamarTuloba) informaciis rukebze muSaobis sizuste •dacxovelTa samyaro; 2 2 1 0 1 1 unaris gamovlena • klimaturi sartylebi da bunebrivi zonebi. swori aRweriloba da msjeloba 2 2 1 0 1 1 mizani: afrikis cocxali organizmebis gavrcelebis kanonzomierebebSi wvdoma; drois miznobrivad gamoyeneba 2 2 1 1 1 1 klimaturi aqtivoba sartylebi erTi da igive informaciis sxvadasxva xerxiT gamosaxvis unaris gamomuSaveba; 10 qula 10 qula 6 qula 2 qula 5 qula 5 qula rukisa da teqstis gamoyenebiT informaciis miReba. zafxulis I zamTris saSinao davalebis Semowmeba. temperatura temperatura atmosferuli naleqebis raodenoba maswavleblis roli: saSinao davalebis ganxilva da SesworebaSi daxmareba. moswavleTa roli: davalebis prezentacia da saWiroebis SemTxvevaSi cvlilebebis Setana. resursebi: moswavleTa rveulebi, avtokalmebi, Sefasebis cxrili; Sefaseba: prezentatorebis Sefaseba saSualebiT;Siga wylebi klimaturi sartylebi zamTris temperatura zafxulis qulebiT temperaturacxrilisnaleqebi moswavleebi SeiZleba Sefasdnen saSinao davalebis komponentSi. weriTi davalebis Sefasebis cxrili Sefasebis kriteriumebi moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari 2 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 6 1 7 0 4 namuSevris esTetikuri mxare Sinaarsis gamarTuloba faqtebisa da sakiTxebis sizuste informaciis sworad organizeba (cxrilSi, grafikze, diagramaze, sqemaSi) argumentacia da daskvnebis gakeTeba dro: 10-15 wT. aqtivoba hava II _ wylebi teqstis analizi mcenareebi cxovelebi maswavleblis roli: Raribi maswavl;ebeli klass yofs 3-4-5 kacian jgufebad. tropikuli kaktusi qvewarmavali TiToeul jgufs aZlevs baraTebs 1 an 2 davalebiT da sTxovs ipovon Sesatyvisi pasuxi teqstSi, misi wakiTxvis Semdeg. maswavlebeli akvirdeba jgufebis muSaobas, exmareba da aZlevs miTiTebebs. SesaZlebelia 2 jgufs msgavsi davaleba mieces. SekiTxvebi: • ras adasturebs afrikaSi, samxreT amerikaSi, indoeTsa da kunZul madagaskarze gavrcelebuli saxeobebi? • ram ganapiroba afrikaSi savanebis masStaburad aTviseba? • sad SemorCa subtropikuli sartylis maradmwvane tyeebi da buCqnarebi? • romeli teritoria gamoirCeva mcenareTa endemuri saxeobebiT? • Seadgine bunebrivi zonebis ganawilebis amsaxveli diagrama • Camowere svetebis saxiT da isrebiT daukavSire erTmaneTs afrikis mcenareuloba da cxovelTa samyaro • ram ganapiroba cxovelTa samyaros saarsebo garemos SezRudva? moswavleTa roli: teqstis wakiTxva da jgufebSi davalebaze muSaoba. resursebi: saxelmZRvanelo, rukebi an atlasebi, moswavleTa rveulebi, avtokalmebi. dro: 10-15 wT. 33 aqtivoba III _ maswavleblis mini-leqcia maswavleblis roli: moswavleTa roli: klimaturi sartylisa da bunebrivi zonebis Sesaxeb saubari da rukaze Cveneba; mini-leqciis dasrulebis Semdeg dasmul SekiTxvebze pasuxis gacema da sakiTxTan dakavSirebuli davalebebis micema wyvilebisaTvis. mosmena, informaciis miReba da gageba. gaugebar da saintereso sakiTxebze maswavleblisTvis SekiTxvebis dasma; miRebuli davalebis Sesruleba wyvilSi. davalebebi: Casvi bunebrivi zonebis Casvi klimaturi sartylis saxelwodebebi siaSi saxelwodebebi siaSi 1. teniani ekvatoruli tyeebi 1. ekvatoruli 2. 2. 3. 3. 4. 4. gaagrZele sia 5. gaagrZele sia Seadgine cxrili sadac mocemuli iqneba cocxali organizmebi bunebrivi zonebis mixedviT. cocxali organizmebi 1. buzi cece 2. 3. 4 da a.S. resursebi dro 1. ekvatoruli tyeebi 2. 3. 4 da a.S. saxelmZRvanelo, Tematuri rukebi (klimaturi, bunebrivi zonebis, organuli samyaros), davalebis baraTebi, moswavleTa rveulebi, avtokalmebi. 10 wT. Sefasebis kriteriumebi weriTi namuSevrisaTvis namuSevris vizualuri mxare (akuratuloba) obieqtis detaluri daxasiaTeba obieqtis originalurobis damajereblad aRwera saintereso Txroba daskvnis gakeTeba, sakuTari damokidebulebis gamoxatva 34 bunebrivi zonebi moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari 2 1 1 1 1 6 1 2 2 1 1 7 1 1 1 1 0 4 aqtivoba IV Sefasebis kriteriumebi _ saSinao davalebis moswavlis saxeli, gvari micema moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari namuSevris esTetikuri mxare 2 1 Sinaarsis gamarTuloba 1 2 maswavleblis roli: formatze winaswar gamzadebuli davalebis gakvra dafaze faqtebisadavalebebis da sakiTxebisCawera sizuste 1 2 moswavleTa roli: rveulSi informaciis sworad organizeba (cxrilSi, grafikze, 1 1 davaleba diagramaze, sqemaSi) 1. Seadgine bunebrivi zonebis ganawilebis amsaxveli diagrama an grafiki (monacemebi mocemulia teqstSi). argumentacia da daskvnebis gakeTeba 1 1 6 7 2. Seadgine cxrili,sadac mocemuli iqneba bunebrivi pirobebis 1 1 1 1 0 4 (hava, wylebi) kavSiri cocxali samyaros sxvadasxva saxeobasTan hava wylebi tropikuli Raribi mcenareebi kaktusi cxovelebi qvewarmavali 3. Seni azriT, ra izidavs afrikaSi turistebs? resursebi: formatze Sesrulebuli davalebis piroba dro 5 wT gakveTili V Tema sakiTxebi mizani: aqtivoba I afrikis RirsSesaniSnaobebi sahara tba kivu afrikuli savana mcenareebi _ mixakis xe da baobabi zanzibarelebi da pigmeebi devid livingstoni saintereso informaciis miwodeba, interesis gaRviveba da analogiuris moZiebis survilis gaRviveba; mosmenis unaris ganviTareba. gonebrivi ieriSi maswavleblis roli: moswavleTa roli: resursebi: dro SekiTxvis dasma da pasuxebis dawera dafaze: ra SeiZleba CaTvalon adamianebma afrikis RirsSesaniSnaobebad? pasuxebis individualurad mofiqreba da zrebis rig-rigobiT gamoxatva. inteleqtualuri _ moswavleTa varaudebi da codna 5 wT 35 aqtivoba II maswavlebli mini-leqcia maswavleblis roli: moswavlis roli: resursebi: dro aqtivoba III kargi iqneba, Tu maswavlebeli saubars daiwyebs wina aqtivobaSi moswavleTa mier dasaxelebuli erT-erTi RirsSesaniSnaobiT da Semdeg isaubrebs sxva obieqtebze. moswavleebs aCvenebs suraTebs saxelmZRvaneloSi, aCvenebs obieqtebs afrikis an kontinentebis fizikur rukaze; iyenebs sxva vizualur saSualebebs (suraTs, plakats), rac SeiZleba momzadebuli hqondes gakveTilisaTvis; leqciis Semdeg maswavlebeli pasuxobs moswavleTa SekiTxvebs. mosmena, saxelmZRvanelosa da sxva vizualur saSualebebze dakvirveba; SekiTxvebis dasma. inteleqtualuri _ maswavleblis codna; saxelmZRvanelo, suraTebi, ilustraciebi, plakatebi. 10-15 wT SekiTxvebi, davalebebi, pasuxebi. maswavleblis roli: svams winaswar momzadebul SekiTxvebs, raTa gaarkvios, Tu ra gaiges moswavleebma leqciis dros, ramdenad dainteresdnen mosmeniliT. SekiTxvebi _ davalebebi • imogzaurebdi Tu ara afrikaSi da sad? • SSen midixar afrikaSi. adgils, sadac unda Caxvide, ar icnob. ras moimoqmedeb gamgzavrebamde da ra nivTebs waiReb Tan? moswavleTa roli: resursebi dro: aqtivoba IV Sexedulebebis gacvla maswavleblis roli: moswavleTa roli: resursebi: dro aqtivoba V dafiqreba, pasuxebis momzadeba da rveulebSi Cawera. inteleqtualuri _ moswavleTa codna; davalebebis paketi. 10 wT. wyvilebisaTvis davalebis micema: gaecnon erTmaneTis namuSevrebs. erTmaneTis mosazrebebis gacnoba. uzustobebis gasworebaSi daxmareba da erTmaneTisaTvis rCevebis micema. moswavleTa rveulebi da Canawerebi, avtokalmebi. 10 wT. saSinao davalebis micema. maswavleblis roli: davalebis pirobis dafaze dawera winaswar, sanam wyvilebi muSaoben; saSinao davalebis cxrilis wardgena klasisaTvis. 1. dainteresdi afrikiT, gaecani mis sxva RirsSesaniSnaobebs JurnalebSi an internet gverdebze da moamzade informacia Semdegi TanmimdevrobiT: 36 - - - - cocxali organizmebi bunebrivi zonebi ra hqvia obieqts, romelzec mogviTxrob buzi cece Sens mier ganxiluli obieqti 1. ekvatoruli tyeebi sad 1. mdebareobs 2. 2. (aRwere da daaxasiaTe igi) riT aris obieqti mniSvnelovani da originaluri 3. 3. ra daniSnuleba aqvs obieqts 4 da a.S. 4 da a.S. moswavleTa roli: resursebi: dro: davalebis Cawera rveulebSi. dafa, carci, moswavleTa rveulebi, avtokalmebi. 5 wT. saSinao davalebis prezentacia _ Sefasebis cxrili Sefasebis kriteriumebi weriTi namuSevrisaTvis namuSevris vizualuri mxare (akuratuloba) obieqtis detaluri daxasiaTeba obieqtis originalurobis damajereblad aRwera saintereso Txroba daskvnis gakeTeba, sakuTari damokidebulebis gamoxatva moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari moswavlis saxeli, gvari 2 1 1 1 1 6 1 2 2 1 1 7 1 1 1 1 0 4 gakveTili VI ganmarteba: mizani: am gakveTiliT SeiZleba Sejamdes afrikis kontinentis Seswavla. amitom SesaZlebelia, mTeli gakveTili daeTmos saSinao davalebis prezentacias. naswavlis Tavmoyra; SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTarebisaTvis xelSewyoba; mosmenisa da sakuTari azris gamoxatvis unaris ganviTareba; obieqturi TviTSefasebis unaris ganviTareba. maswavleblis roli: saklaso oTaxis momzadeba saprezentacio (sakonferencio) garemos Sesaqmnelad. mag.: skamebis naxevar wreze dalageba, prezentatorebisaTvis adgilis gamoyofa; Sefasebisa da TviTSefasebis cxrilebis TvalsaCino adgilze ganTavseba; prezentaciisaTvis optimaluri drois gansazRvra; pozitiuri garemos uzrunvelyofa da SenarCunebaze zrunva. moswavleTa roli: resursebi: dro Sefaseba: gakveTilis sainteresod warmarTvisaTvis xelSewyoba; gakveTilis procesSi saTanadod monawileoba; momzadebuli davalebis efeqturad da organizebulad wardgenaze zrunva; sakuTari prezentaciis obieqturi TviTSefaseba. moswavleTa saprezentacio masalebi, Sefasebis cxrilebi. 5-5 wT. TiToeuli prezentatorisaTvis. ganmsazRvreli: moswavleebi Sefasdebian qulebiT Sefasebis im cxrilebis gamoyenebiT, romlebic maswavlebelma wina gakveTilze gaacno da gakveTilis dasawyisSi ganaTavsa TvalsaCino adgilze. 37 daskvnis gakeTeba, sakuTari damokidebulebis gamoxatva saintereso Txroba daskvnis gakeTeba, sakuTari damokidebulebis gamoxatva Sefasebis kriteriumebi zepiri prezentaciisaTvis Sefasebis kriteriumebi zepiri prezentaciisaTvis saintereso Sesavali obieqtis detaluri saintereso SesavalidaxasiaTeba obieqtis originalurobis damajereblad aRwera obieqtis detaluri daxasiaTeba 1 61 6 moswavlis saxeli, moswavlis gvari saxeli, 2 gvari 1 71 7 moswavlis saxeli, moswavlis gvari saxeli, 1 gvari 01 04 4 moswavlis saxeli, moswavlis gvari saxeli, 21 21 1 2 prezentaciis gamdidreba TvalsaCinoebebiT (mag. fotoebi) obieqtis originalurobis damajereblad aRwera 1 21 auditoriasTan kontaqti TvalsaCinoebebiT (mag. fotoebi) prezentaciis gamdidreba 1 1 auditoriasTan kontaqti 61 71 6 7 Sefasebis cxrilebTan axlos maswavlebeli gakveTilis dasawyisSi ganaTavsebs kidev rils: prezentatoris TviTSefaseba TviTSefasebis kriteriumebi kargi _ 5 TviTSefasebis kriteriumebi kargi _ 5 Cems mier wardgenili sakiTxi saintereso iyo + SevZeli detalurad daxasiaTebaiyo + Cems mierobieqtis wardgenili sakiTxi saintereso SevZeli masalebis efeqturad gamoyeneba SevZelivizualuri obieqtis detalurad daxasiaTeba + SevZeli masalebis gamoyeneba SevZelivizualuri SekiTxvebze pasuxisefeqturad gacema kontaqti SevZeli auditoriasTan SekiTxvebze pasuxis gacema SevZeli auditoriasTan kontaqti ra viciT ra gvinda vicodeT umaRlesirareitinguli qulaa 25, saSualo 15, damakmayofilebeli 10. viciT ra gvinda vicodeT saSualo - 3 saSualo - 3 1 gvari 1 1 1 01 04 4 erT cx- damakmayofil ebeli damakmayofil 2 ebeli + + + ra viswavleT ra viswavleT 2 + + TviTSefasebis qulebi reitingulia. amiT moswavle xedavs sakuTar miRwevebs. TviTSefasebisas dagrovili qulebi ar niSnavs moswavleTa qulebiT (niSnebiT) Sefasebas. TviTSefaseba Tavisi arsiT emsgavseba ganmaviTarebel (komentarebiT) Sefasebas, roca pirovneba mkafiod xedavs, ra aris misi Zlieri mxare da piriqiT, ra mxriv sWirdeba winsvla. aqtivobebis `banki~ kiTxvis meTodebi vici / minda vicode / viswavle aRniSnuli meTodi moswavleebSi Temis Seswavlis motivacias aZlierebs. xels uwyobs gaazrebul kiTxvas da teqstis bolomde gagebas. strategia saSualebas aZlevs moswavles, Temis irgvliv arsebuli codna `amoativtivos~, sakuTari interesebi daafiqsiros da Sesaswavli sakiTxi safuZvlianad daamuSaos. meTodis aRwera: 1. dafaze gamoakariT (an daxazeT) samsvetiani cxrili (ix. qvemoT). pirvel svetSi CawereT _ `ra viciT?~, meoreSi _ `ra gvinda vicodeT~ / `ra gvainteresebs?~; mesameSi ki _ `ra viswavleT?~; 2. moswavleebs Semdegi SekiTxviT mimarTeT: `ra viciT mocemuli Temis Sesaxeb?~ maTi naazrevebi I svetSi CawereT; 3. pirveli svetis Sevsebis Semdeg kvlav dasviT SekiTxva: `ra gvainteresebs am TemasTan dakavSirebiT?~ moswavleTa interesebi meore svetSi CawereT; 4. moswavleebs sTxoveT, teqsti Semdegi instruqtaJiT waikiTxon: `SeecadeT kiTxvis dros yuradReba gaamaxviloT im sakiTxebze, romlebic meore svetSia dafiqsirebuli~; 38 saintereso Sesavali obieqtis detaluri daxasiaTeba 2 1 1 1 2 1 obieqtis originalurobis damajereblad aRwera 1 2 1 prezentaciis gamdidreba TvalsaCinoebebiT (mag. fotoebi) 1 1 1 5. kiTxvis dasrulebis Semdeg klasSi warmarTeT diskusia Sevsebuli cxrilis mixedviT: auditoriasTan kontaqti 1 1 0 CaikiTxeT pirvel svetSi dafiqsirebuli yvela mosazreba da mimarTeT klass 6 7 _ `ramdenad 4 See- sabameba es informacia wakiTxul teqsts?~ is informacia, romelic sinamdviles ar Seesabameba, gadaxazeT; 6. Semdeg CaikiTxeT meore svetSi dafiqsirebuli moswavleTa interesebi da dasviT SekiTxva: `ramdenadkriteriumebi dakmayofilda Tqveni interesebi teqstis wakiTxvis Semdeg?~ `xom ar darCa romedamakmayofil TviTSefasebis kargi _ 5 ebeli saSualo - 3 lime sakiTxi gaurkveveli?~ 2 7. mier mas Semdeg, rac cxrilis svets iyo ganixilavT, moswavleebs sTxoveT Seajamon, `ra visCems wardgenili sakiTxi orive saintereso + SevZeli da obieqtis detalurad + wavleT~ maTi pasuxebi mesamedaxasiaTeba svetSi CawereT; SevZeli vizualuri masalebis efeqturad gamoyeneba + dasamuSaveblad 8. Tu II svetidan romelime sakiTxi moswavleebs gaurkveveli darCaT, isini SevZeli SekiTxvebze pasuxis gacema + mieciT da miuTiTeT literatura, xolo rTuli kiTxvebi klasTan erTad ganixileT. SevZeli auditoriasTan kontaqti ra viciT + ra gvinda vicodeT ra viswavleT Sedegebi moswavleebs SeuZliaT: • wignze damoukideblad muSaoba; • teqstis gaazrebulad wakiTxva da gaanalizeba. pauzebiT kiTxva pauzebiT kiTxva moswavleebs xels uwyobs, gaiazron da ufro Rrmad daamuSaon (TxrobiTi) teqstebi. aRniSnuli meTodis gamoyenebisas moswavleebs uviTardebaT kritikuli azrovneba _ isini swavloben kiTxvis dasmas, varaudebis gamoTqmasa da argumentirebul msjelobas. meTodi maswavlebels saSualebas aZlevs, yvela donis moswavles gaaazrebinos da daamuSavebinos Tundac rTuli teqsti. amasTanave, `pauzebiT kiTxva~ kiTxvisadmi motivaciis gaZlierebis saukeTeso saSualebaa. meTodis aRwera: 1. teqsti winaswar ramdenime nawilad dayaviT. mniSvnelovania, rom wyveta sakvanZo sakiTxebTan ar moxdes, raTa moswavleebma Semdeg monakveTSi mocemuli siuJetis Sesaxeb winaswari varaudi gamoTqvan; 2. gakveTilis dasawyisSi mokled gaacaniT Tema, mokled isaubreT am sakiTxze (am saubars nu dauTmobT 5 wuTze mets); 3. moswavleebs ganumarteT, rom teqsti pauzebiT unda waikiTxon da yovel pauzasTan SeCereba mouwevT. auxseniT, rom am pirobis dacva Zalian mniSvnelovania; 4. moswavleebs teqstis pirveli nawili garkveuli mizniT waakiTxeT. mieciT davaleba, magaliTad: teqstis am nawilSi moZebneT movlenis mizezebi; xazi gausviT ucxo sityvebs; amoiwereT yvelaze mniSvnelovani faqti da a.S. es mniSvnelovania imisaTvis, rom moswavleebma yuradRebiT waikiTxon teqstis pirveli nawili; 5. pirveli pauzis dros Semdeg klasSi diskusia gamarTeT Semdegi SekiTxviT: `romel faqtze gamaxvilda yuradReba?~ an, `vis SeuZlia ganmartos...~ `gTxovT, gadmosceT teqstis es nawili Tqveni sityvebiT~ da a.S.; 6. moswavleebs sTxoveT, Semdeg monakveTSi ganviTarebul movlenebze winaswari varaudebi gamoTqvan. SegiZliaT, dasvaT Semdegi saxis SekiTxva: `ratom fiqrobT ase?~ `ra miniSneba gaqvT saamisod?~/ `raze iqneba saubari momdevno abzacSi?~ teqstidan moiyvaneT argumenti; 7. varaudebis dafiqsirebis Semdeg, moswavleebs sTxoveT, kiTxva meore pauzamde gaagrZelon; 39 8. gaimeoreT me-5 da me-7 punqtebSi aRwerili nabijebi imdenjer, ramden pauzasac Seicavs teqsti; 9. teqstis nawil-nawil damuSavebis dasrulebis Semdeg moswavleebs SekiTxvebi dausviT. magaliTad: ` wakiTxulidan romelia yvelaze mniSvnelovani informacia?~ `vinmes xom ar aqvs sxva mosazreba?~ `ratom fiqrobT ase?~ da a.S. Sedegebi moswavleebs SeuZliaT: • wignze damoukideblad muSaoba; • teqstis gaazrebulad wakiTxva da gaanalizeba; • argumentirebuli msjeloba; • daskvnebis gamotana da wakiTxulis Sejameba; • logikuri azrovneba; • sxvisi azris mosmena da pativiscema. ormxriv CanawerTa dRiuri aRniSnuli strategia Sesaswavli sakiTxisadmi moswavlis piradi damokidebulebis Camoyalibebasa da kiTxvis procesSi teqstis Rrmad gaazrebas uwyobs xels. meTodis aRwera: 1. moswavleebs sTxoveT, rveulis furceli vertikaluri xaziT orad gayon. TvalsaCinoebis mizniT, SegiZliaT dafaze uCvenoT magaliTi (daxazoT dafaze); 2. auxseniT, rom teqstidan is winadadebebi an frazebi unda Seitanon marcxena grafaSi, romlebmac maTze didi STabeWdileba moaxdines. demonstrirebis mizniT, Tavad SearCieT romelime aseTi gamonaTqvami da dafaze marcxena grafaSi CawereT; 3. Semdeg auxseniT, rom SerCeul frazasTan an problemasTan piradi gamocdileba an damokidebuleba furclis marjvena grafaSi Caweron. es SeiZleba iyos raime faqti, movlena sakuTari gamocdilebidan, uaryofiTi an dadebiTi emociebi im faqtis Sesaxeb, ramac Caafiqra; marjvena grafa moswavlem Semdegi SekiTxvebis mixedviT unda Seavsos: `ra mosazrebiT SearCie swored es monakveTi?~/ `raze dagafiqra?~/ `raime xom ar gagaxsenda?~ TvalsaCinoebis mizniT, Tqven Tavad SeitaneT aseTi informacia dafis marjvena nawilSi; 4. auxseniT, rom wakiTxuli teqstidan maT TavianT samuSao rveulebSi sami Canaweri mainc unda gaakeTon. CanawerTa raodenoba damokidebulia teqstis sidideze; 5. miuTiTeT, rom Canawerebis Semowmebis mizniT, samuSao rveulebs ar gamoarTmevT. Canawerebi mogvianebiT klass unda gauziaron; 6. sTxoveT, rom teqsts gaecnon. daakvirdiT klass da darwmundiT, rom yvelam gaigo instruqtaJi. Tu sworad gaigeben Tqvens mier miwodebul instruqciebs da savarjiSos Sesrulebis teqnikas, sTxoveT, teqstis aseTi gziT damuSaveba damoukideblad ganagrZon. miujeqiT magidas da davaleba moswavleebTan erTad Tqvenc SeasruleT; 7. kiTxvis dasrulebis Semdeg moxaliseebs sTxoveT, klass TavianTi Canawerebi gauziaron ise, rom teqstSi ganviTarebuli movlenebis Tanmimdevroba daicvan. Sedegebi moswavleebs SeuZliaT: • wignze damoukideblad muSaoba; • teqstis gaazrebulad wakiTxva da gaanalizeba; • argumentirebuli msjeloba da azris werilobiT Camoyalibeba; • daskvnebis gamotana da wakiTxulis Sejameba; • sxvisi azris mosmena da pativiscema; • teqstidan mniSvnelovani informaciis amokreba / kategorizeba. 40
Documentos relacionados
mascavleblis cigni V_2010_1.p65
Sualeduri Semajamebeli Sefasebis gamoyenebasac, rac yoveli Tematuri blokis Semdeg
Semajamebeli gakveTilebis saxiT aris mocemuli. amave mizans emsaxureba saxelmZRvaneloSi
da samuSao rveulSi mocemuli...
geografia 7
ist. geo. VII. 2. moswavle informaciis mosapoveblad kiTxulobs sxvadasxva istoriul-geografiul saSualebebs.
Sedegi miRweulia, Tu moswavle:
• geografiuli da istoriuli informaciis interpretacias axden...